• Data: 2023-08-30 Autor: Katarzyna Bereda
Mój partner został skazany prawomocnym wyrokiem na 120 dni pozbawienia wolności za niepłacenie alimentów. Dołączam wyrok i dokumenty do wglądu. Czy w takiej sytuacji można wnioskować o zmianę tego wyroku na grzywnę lub prace społeczne? Albo czy jest sens składać wniosek o dozór elektroniczny, skoro są to cztery miesiące?
Z dokumentów wynika, że Pani partner nie wykonał obowiązku prac społecznych, a więc ograniczenia wolności i ta kara została zamieniona na karę pozbawienia wolności. Skoro postanowienie sądu w przedmiocie zamiany kary jest prawomocne, to jedyną możliwością uniknięcia zakładu karnego jest dozór elektroniczny, który w mojej ocenie jest jak najbardziej zasadny w sprawie. Oczywiście, partner może także próbować odraczać wykonanie kary, jednak i tak dojdzie do ostatecznego umieszczenia go w zakładzie karnym, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest dozór elektroniczny, który przy obowiązku alimentacji i tym typie przestępstwa jest uzasadniony, albowiem partner będzie mógł dalej pracować i łożyć na zaległe alimenty.
Jeżeli Pani partner nie próbował jeszcze składać oświadczenia w przedmiocie zamiany kary, proszę w pierwszej kolejności spróbować instytucji z art. 65a Kodeksu karnego wykonawczego (K.k.w.). Zgodnie z jego treścią: „§ 1. Sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wypadku, gdy skazany oświadczy na piśmie, że podejmie odbywanie kary ograniczenia wolności i podda się rygorom z nią związanym; wstrzymanie następuje do czasu wykonania orzeczonej kary ograniczenia wolności”.
Zgodnie natomiast z art. 65 § 1 K.k.w.: „Jeżeli skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności, sąd zarządza, a jeżeli uchyla się on od świadczenia pieniężnego lub obowiązków orzeczonych na podstawie art. 34 § 3 Kodeksu karnego, sąd może zarządzić wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności. W razie gdy skazany wykonał część kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wymiarze odpowiadającym karze ograniczenia wolności pozostałej do wykonania, przyjmując, że jeden dzień zastępczej kary pozbawienia wolności jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności”.
Z uwagi na to, sąd, co prawda, zarządził wykonanie kary pozbawienia wolności w zamian za nieodbytą karę ograniczenia wolności, dlatego też partner może spróbować złożyć pisemne oświadczenie, iż karę ograniczenia wolności odbędzie. Kodeks karny wykonawczy w sposób pozytywny określa, iż sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie kary zastępczej, gdy skazany oświadczy na piśmie, że: 1) podejmie odbywanie kary ograniczenia wolności oraz 2) podda się rygorom z nią związanym. Pisemne oświadczenie skazanego należy w związku z tym postrzegać jako jego solenne zobowiązanie się do wypełnienia obowiązków związanych z orzeczoną karą.
Komentowany przepis nie wymaga w tym przypadku złożenia przez skazanego wniosku o wstrzymanie wykonania kary, choć oczywiście może on towarzyszyć przedłożeniu pisemnego oświadczenia. Całkiem osobno, jeżeli powyższe okaże się nieskuteczne, jak już wskazałam, Pani partner może ubiegać się o możliwość wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego.
Zgodnie z treścią art. 43la § 1 K.k.w.: „Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki: 1) wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego; 2) jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary; 3) skazany posiada określone miejsce stałego pobytu; 4) osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę, o której mowa w art. 43h § 3.
Jak wynika z postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 7 maja 2019 r.: „1. Ustawodawca zakładał, że dozór elektroniczny będzie dotyczył przede wszystkim sprawców przestępstw o niższej społecznej szkodliwości (błahych), wchodzących w konflikt z prawem po raz pierwszy lub niezdemoralizowanych – ale zarazem takich, wobec których zastosowanie jedynie kar wolnościowych sensu stricto, nie byłoby odpowiednie” (II Akzw 101/19).
Z uwagi na to Pani partner posiada obecnie dwie powyższe możliwości działania.
„Zatrudniony, ale z długami”
Pan Jan, ojciec dwójki dzieci, regularnie pracował, jednak z powodu trudnej sytuacji finansowej (spowodowanej m.in. utratą dodatkowego źródła dochodu) zalegał z alimentami za kilka miesięcy. Sąd orzekł wobec niego karę 3 miesięcy pozbawienia wolności. Pan Jan złożył wniosek o zamianę kary na dozór elektroniczny, argumentując, że utrata pracy w wyniku osadzenia uniemożliwi mu spłatę długu alimentacyjnego i pogorszy sytuację jego dzieci. Do wniosku dołączył zaświadczenie o zatrudnieniu i zgodę żony (z którą mieszkał) na odbywanie kary w systemie dozoru. Sąd przychylił się do wniosku, uznając, że dozór elektroniczny pozwoli mu kontynuować pracę i spłacać zaległości.
„Pracę społeczne, ale nieskuteczne”
Pan Piotr został skazany na karę ograniczenia wolności w postaci prac społecznych za uchylanie się od płacenia alimentów. Mimo początkowych deklaracji, Pan Piotr notorycznie uchylał się od wykonywania nałożonych obowiązków, co skutkowało zamianą kary na karę pozbawienia wolności. Przed osadzeniem w zakładzie karnym, złożył oświadczenie, że tym razem podejmie się wykonywania prac społecznych i podda się rygorom z tym związanym. Dołączył również zaświadczenie od nowego pracodawcy, potwierdzające jego zatrudnienie i stabilną sytuację zawodową. Sąd, biorąc pod uwagę te okoliczności, wstrzymał wykonanie kary pozbawienia wolności, dając mu drugą szansę na odbycie kary w formie prac społecznych.
„Jednorazowe zaniedbanie z perspektywą poprawy”
Pan Marek, prowadzący własną działalność gospodarczą, z powodu przejściowych problemów finansowych, spowodowanych opóźnieniami w płatnościach od kontrahentów, miał krótkotrwałe zaległości w płaceniu alimentów. Sąd skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności. Pan Marek, argumentując, że osadzenie go w więzieniu doprowadzi do upadku jego firmy i uniemożliwi spłatę długu, złożył wniosek o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Przedstawił dokumenty potwierdzające stabilną sytuację firmy i perspektywy poprawy finansowej. Sąd, uwzględniając te argumenty i fakt, że była to sytuacja wyjątkowa, a Pan Marek dotychczas wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego, zgodził się na dozór elektroniczny.
W przypadku skazania za niepłacenie alimentów na karę pozbawienia wolności, istnieją możliwości jej zamiany na karę ograniczenia wolności (np. prace społeczne) lub odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Kluczowe jest złożenie odpowiedniego wniosku lub oświadczenia, udokumentowanie swojej sytuacji (np. zatrudnienie, chęć spłaty długu) oraz wykazanie, że alternatywna forma kary będzie skuteczniejsza i umożliwi realną poprawę sytuacji, zarówno skazanego, jak i uprawnionego do alimentów. Każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie, dlatego warto skorzystać z porady prawnej.
Oferujemy kompleksowe porady prawne online, obejmujące szeroki zakres dziedzin prawa, w tym prawo cywilne, rodzinne, pracy, gospodarcze i karne. Zapewniamy szybki i wygodny dostęp do doświadczonych prawników, którzy udzielą Ci profesjonalnej pomocy prawnej bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń - Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika