• Data: 2023-08-23 Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Mam problem z uzyskaniem zatarcia skazania. Składałem wniosek do sądu, ale spotkałem się z odmową ze względu na niezapłacenie środka kompensacyjnego, a od wyroku minęło 10 lat (do wglądu postanowienie sądu co do odmowy zatarcia). Co można w tej sprawie zrobić?
Sąd odmówił Panu zatarcia skazania, bowiem zgodnie z art. 107 § 2 Kodeksu karnego (K.k.):
„Sąd może na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat”. Nadto, skorzystanie z ww. przepisu jest możliwe tylko w przypadku skazania na krę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia. Proszę zwrócić uwagę, że sąd może, ale nie musi.
Ponadto był Pan skazany jeszcze w dwóch innych sprawach, a tam do zatarcia skazania jeszcze nie doszło. Sąd prawidłowo powołuje się na art. 108 K.k., stosowany mocą odesłania z art. 76 § 1b K.k. Nie wykonał Pan zaś w jednej sprawie świadczenia pieniężnego na rzecz Stowarzyszenia, a w drugiej nie naprawił Pan szkody względem banków i SKOK-u.
Natomiast art. 76 § 2 K.k. jasno zaś wskazuje, że: „Jeżeli wobec skazanego orzeczono grzywnę, środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed ich wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem ich wykonania. Zatarcie skazania nie może nastąpić również przed wykonaniem środka zabezpieczającego”.
W Pana przypadku zastosowanie ma więc art. 107 § 4a stanowiący, że w razie skazania na grzywnę zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania oraz art. 76 § 1 i 2 wskazujący, iż skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby; jeżeli wobec skazanego orzeczono grzywnę, środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed ich wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem ich wykonania. Zatarcie skazania nie może nastąpić również przed wykonaniem środka zabezpieczającego.
Nie wiem, na jakiej podstawie orzeczono obowiązek naprawienia szkody, ale wskazuję, że SA orzeł iż:
„Z treści art. 76 § 2 K.k. wynika w sposób jednoznaczny, iż nie odnosi się on do obowiązku naprawienia szkody, orzeczonego na podstawie art. 72 § 2 K.k. Niewykonanie obowiązków związanych z okresem próby, o których mowa w art. 72 § 1 i 2 K.k., nie ma wpływu na wydłużenie okresu zatarcia skazania. W przypadku skazanego nastąpiło ono po upływie okresu próby i dalszych 6 miesięcy. Konsekwencją tego jest – zgodnie z treścią art. 106 K.k. – uznanie skazania za niebyłe, co oznacza, że powoływanie się na wyrok skazujący jest niedopuszczalne. Wyrok skazujący to nie tylko orzeczenie o winie, ale również zawarte w nim rozstrzygnięcia, będące tego następstwem (kary, środki karne, środki związane z oddaniem sprawcy próbie itd.) i ściśle z sobą powiązane.
Obowiązek naprawienia szkody orzeczony w trybie art. 72 § 2 K.k. nie stanowi samodzielnego bytu. Może być orzeczony tylko w przypadku zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary, stanowi środek związany z poddaniem sprawcy próbie. Wskazuje na to tytuł rozdziału VIII Kodeksu karnego, w którym przepis ten został zamieszczony. Treść tego przepisu, ale również innych przepisów Kodeksu karnego (por. art. 75 § 2 K.k., art. 75a § 1 K.k.) dowodzi, że określony w nim środek w postaci zobowiązania do naprawienia szkody nie jest tożsamy ze środkami kompensacyjnymi, o jakich mowa w rozdziale Va Kodeksu karnego, w tym z obowiązkiem naprawienia szkody z art. 46 K.k.
Z chwilą zatarcia skazania nie funkcjonuje w porządku prawnym wyrok skazujący, który zawierał m.in. rozstrzygnięcie o obowiązku z art. 72 § 2 K.k. Oznacza to brak tytułu egzekucyjnego, któremu można by nadać klauzulę wykonalności według przepisów K.p.c.”
Natomiast prawdopodobnie obowiązek naprawienia szkody orzeczono na mocy art. 46 K.k., skoro nie doszło do zatarcia skazania mimo upływu okresu próby. Pozostaje więc uiścić grzywnę, środek kompensacyjny i świadczenie pieniężne w każdej z trzech spraw, by doszło do zatarcia skazania z mocy prawa, skoro okresy próby już minęły.
W razie skazania na karę ograniczenia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
W razie skazania na grzywnę zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
Jeżeli orzeczono środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania. Zatarcie skazania nie może nastąpić również przed wykonaniem środka zabezpieczającego.
Z kolei okresy przedawnienia wykonania kary są następujące:
Nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:
1) 30 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą;
2) 15 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat;
3) 10 – w razie skazania na inną karę.
Pkt 3 stosuje się odpowiednio do środków karnych, środków kompensacyjnych oraz przepadku.
Zapomniana grzywna
Pan Jan został skazany 8 lat temu na karę grzywny za drobne wykroczenie drogowe. Karę zapłacił, o czym świadczy potwierdzenie z banku. Był przekonany, że jego kartoteka jest czysta. Po kilku latach starał się o pracę w służbach mundurowych, gdzie wymagana jest niekaralność. Okazało się, że w Krajowym Rejestrze Karnym (KRK) wciąż widnieje wpis o skazaniu. Powodem był brak formalnego poinformowania sądu o uiszczeniu grzywny. Mimo upływu wymaganego roku od zapłaty, zatarcie skazania nie nastąpiło automatycznie, ponieważ sąd nie miał o tym wiedzy. Pan Jan musiał złożyć wniosek do sądu z załączonym dowodem zapłaty, co opóźniło proces rekrutacji. Nawet drobne kary, takie jak grzywna, wymagają dopełnienia formalności po ich uiszczeniu, aby zatarcie skazania mogło nastąpić. Należy upewnić się, że sąd otrzymał informację o wykonaniu kary.
Niespłacony środek kompensacyjny
Pani Anna została skazana za oszustwo na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu oraz obowiązek naprawienia szkody (środek kompensacyjny) na rzecz pokrzywdzonego. Okres próby minął pomyślnie, jednak po kilku latach, starając się o kredyt hipoteczny, dowiedziała się, że wciąż figuruje w rejestrze karnym. Okazało się, że mimo upływu lat, zatarcie skazania nie nastąpiło, ponieważ nie uregulowała w całości orzeczonego środka kompensacyjnego. Bank odmówił jej kredytu ze względu na wpis w KRK. Niespłacone środki kompensacyjne (np. obowiązek naprawienia szkody orzeczony na podstawie art. 46 Kodeksu karnego) stanowią przeszkodę do zatarcia skazania, nawet po upływie okresu próby i terminu zatarcia kary.
Kilka wyroków – jeden problem
Pan Piotr był skazany trzykrotnie: raz za jazdę pod wpływem alkoholu (kara grzywny), drugi raz za kradzież z włamaniem (kara pozbawienia wolności w zawieszeniu z obowiązkiem naprawienia szkody), a trzeci raz za naruszenie nietykalności cielesnej (kara ograniczenia wolności). Chciał uzyskać zatarcie wszystkich skazań jednocześnie. Okazało się to niemożliwe, ponieważ w jednej ze spraw nie uregulował w całości obowiązku naprawienia szkody, a w innej nie upłynął jeszcze okres zatarcia kary ograniczenia wolności (3 lata od jej wykonania). W przypadku kilku wyroków, zatarcie skazania każdego z nich następuje oddzielnie, po spełnieniu wszystkich warunków dla danego wyroku. Niespełnienie warunków w jednej sprawie blokuje możliwość zatarcia wszystkich pozostałych.
Zatarcie skazania nie jest procesem automatycznym w każdym przypadku. Zależy od rodzaju kary, uregulowania środków karnych i kompensacyjnych (np. grzywny, obowiązku naprawienia szkody) oraz upływu określonego czasu. Niespełnienie choćby jednego z warunków, np. niezapłacenie grzywny czy nieuregulowanie odszkodowania, może uniemożliwić lub opóźnić zatarcie. W przypadku kilku wyroków, każdy z nich rozpatrywany jest oddzielnie. W razie wątpliwości warto skonsultować się z prawnikiem, aby uniknąć problemów związanych z figurowaniem w rejestrze karnym.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego, pracy i administracyjnego. Zapewniamy szybką i rzetelną pomoc prawną, analizę dokumentów, sporządzanie pism procesowych oraz konsultacje w dogodnym dla Państwa terminie, bez wychodzenia z domu. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową poradę i znaleźć rozwiązanie Twojego problemu prawnego.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 55
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
