Odwieszenie kary za niepłacenie alimentów

Zaległości alimentacyjne

Temat, który poruszyła Pani w zapytaniu, jest kwestią bardzo problematyczną i sprawia wiele problemów wielu osobom. Wszystko, co aktualnie dzieje się w kwestii alimentów, zawdzięczać można zmianom prawnym, które wprowadzono w 2017 oraz 2018 roku. Dotychczas było tak, że w przypadku zaległości alimentacyjnej komornik lub inna osoba, np. fundusz alimentacyjny, zawiadamiała prokuraturę, a ta wszczynała postępowanie. Wskazać jednak należy, że aby można było mówić o przestępstwie, wtedy konieczne było uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego, a to sprawiało wiele problemów interpretacyjnych po stronie sądów. Wystarczyło w zasadzie wpłacić jakieś należności raz na dwa, trzy miesiące, np. 50 zł, i sądy najczęściej umarzały postępowanie – teraz jest zgoła inaczej. Znowelizowany przepis art. 209 Kodeksu karnego brzmi:

Przepisy dotyczące niealimentacji

„Art. 209. [Niealimentacja]

§ 1. Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 1a następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.

§ 3. Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 1a odbywa się z urzędu.

§ 4. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty.

§ 5. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego sprawca przestępstwa określonego w § 1a uiścił w całości zaległe alimenty, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary”.

Zobacz też: Poszukiwany za alimenty

Kiedy można wnieść zarzut niewywiązywania się z alimentacji?

Aktualnie w przepisach wyraźnie wskazany został okres zaległości, więc wystarczy 3 miesiące zaległości i już istnieje podstawa do postawienia osobie zarzutów z zakresu jej niealimentacji. Do sądu skierowany został już akt oskarżenia, więc w zasadzie warunku do zwolnienia od kary przewidzianego w par. 4 w/w przepisu nie uda się już spełnić, bowiem na pewno termin na to upłynął. W opisanym przypadku z tego co rozumiem w sprawie zapadł już kiedyś wyrok- który następnie został zawieszony. Z uwagi na dalszą niealimentację wyrok został „odwieszony” i ojciec dzieci poszukiwany jest przez policję celem doprowadzenia go do zakładu karnego. Sytuacja wobec tego należy do trudnych. Istnieją różne możliwości ewentualnego uniknięcia kary bądź zmiany sposobu jej odbywania, jednak nie jest ich zbyt dużo i wskazać należy, że wszystko w tym przypadku zależy od sądu.

Przeczytaj też: Odwieszenie wyroku

Możliwość odroczenia kary

Istnieje np. możliwość warunkowego lub fakultatywnego odroczenia wykonania kary – mamy z tym do czynienia w sytuacji, gdy z jakiejś przyczyny wykonanie kary nie jest możliwe – np. ciężka choroba psychiczna lub inna albo „jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki”. Można również w dalszym ciągu starać się o zawieszenie wykonania odroczonej kary, ale to już po jej odroczeniu – może się to udać. W przypadku, gdyby ojciec dzieci przebywał w Polsce, może starać się o zmianę sposobu wykonania kary na jej wykonanie w formie dozoru elektronicznego, czyli tzw. popularna bransoletka. Jednak aby było to możliwe, trzeba spełnić określone warunki, przede wszystkim mieć miejsce zamieszkania na terenie Polski. Wskazać również należy, że jeśli wobec ojca dzieci została orzeczona kara zastępcza, czyli najpierw była orzeczona np. grzywna za niepłacenie alimentów, a następnie dopiero kara w zamian za grzywnę – to wtedy spłata tej należności, czyli grzywny, może zwolnić z obowiązku odbycia kary. Nie wiem również nic o dacie wydania postanowienia o odwieszeniu kary. Jeśli jest Pani w jego posiadaniu, bardzo proszę mi je przesłać – zobaczymy, na jakiej dokładnie podstawie zostało wydane podstawie i co się da z tą sprawą jeszcze zrobić.  Co do zasady mamy dwie możliwości „odwieszenia kary”. Obligatoryjną przyczyną zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności jest popełnienie przez skazanego w okresie próby podobnego przestępstwa umyślnego, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Początek okresu próby winien być przy tym liczony od dnia uprawomocnienia się wyroku, w którym warunkowo zawieszono skazanemu karę pozbawienia wolności. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku ojca dzieci.

Zarządzenie wykonania zawieszonej kary

Fakultatywne zarządzenie wykonania zawieszonej kary może także nastąpić, gdy sprawca uchyla się od grzywny, dozoru, obowiązków próby lub wykonania orzeczonych w jej ramach środków karnych. Uchylanie się sprawcy należy rozumieć jako zamierzone (umyślne) niewykonywanie nałożonych zobowiązań próby, które obiektywnie sprawca mógłby wykonać. W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że w pojęciu „uchyla się” mieści się negatywny stosunek psychiczny skazanego do nałożonych obowiązków bądź dozoru, będący wyrazem jego złej woli, a sprawiający, że mimo obiektywnej możliwości nie realizuje on obowiązków, gdyż nie chce tego, a więc postępuje tak z powodów przez siebie zawinionych.

Jak już pisałem, nie wiem, kiedy owe postanowienie o orzeczeniu kary zostało przez sąd wydane, ale przysługuje na nie zażalenie. Warto mieć jednak na uwadze, że w przypadku zarządzenia wykonania kary z uwagi na popełnienie przez skazanego w okresie próby podobnego przestępstwa umyślnego, czyli tak jak u ojca dzieci – ponownego przestępstwa nie alimentacji, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, wniesienie zażalenia nie tamuje wykonania tego postanowienia – staje się ono wykonalne już z chwilą jego wydania. 

Podsumowując, warto według mnie spróbować, bowiem jest kilka możliwości. Najważniejsze jest to, kiedy sąd wydał to postanowienie – ważne, aby można było je jeszcze zaskarżyć. Jeśli jest prawomocne, trzeba będzie próbować innych sposobów – przywrócenia terminu lub tych opisane powyżej – odroczenia wykonania kary.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.