Przedawnienie za przestępstwo składania fałszywych zeznań
• Data: 2024-03-04 Autor: Michał Soćko
W artykule omówimy kwestię składania fałszywych zeznań w kontekście spraw spadkowych, analizując zarówno konsekwencje prawne, jak i termin przedawnienia takiego przestępstwa. Przypadek, który posłuży nam jako przykład, dotyczy osoby, która podczas procesu spadkowego złożyła fałszywe zeznania. Teraz pojawia się pytanie o możliwe konsekwencje i czy przestępstwo to jest już przedawnione. Rozważymy, co przewiduje polskie prawo karne w takich sytuacjach, w szczególności odnosząc się do art. 233 Kodeksu karnego oraz regulacji dotyczących przedawnienia karalności.
Pan Dariusz napisał do nas, gdyż postawiono mu zarzut składania fałszywych zeznań. Przed 8 laty odbyła się sprawa spadkowa po jego zmarłych rodzicach i właśnie w tym postępowaniu dopuścił się składania nieprawdziwych zeznań. Zwrócił się do nas z pytaniem, jak się do tego mają przepisy dotyczące przedawnienia karalności.
Co grozi za składanie fałszywych zeznań mających służyć za dowód w postępowaniu sądowym?
Pan Dariusz chciałby się dowiedzieć, czy zarzucane mu teraz przestępstwo nie uległo już przedawnieniu.
Zgodnie z art. 233 Kodeksu karnego (K.k.):
„§ 1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.
§ 3. Nie podlega karze za czyn określony w § 1a, kto składa fałszywe zeznanie, nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania.
§ 4. Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu określonym w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 4 działa nieumyślnie, narażając na istotną szkodę interes publiczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
1) fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
2) sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.
§ 6. Przepisy § 1-3 oraz 5 stosuje się odpowiednio do osoby, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.”
Zobacz też: Czy podglądanie jest karalne
Przedawnienie karalności za składanie fałszywych zeznań
Regulacje dotyczące przedawnienia karalności wskazuje art. 101 K.k., zgodnie z którym:
„§ 1. Karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:
1) 30 – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa;
2) 20 – gdy czyn stanowi inną zbrodnię;
2a) 15 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat;
3) 10 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;
4) 5 – gdy chodzi o pozostałe występki;
5) (uchylony).
§ 2. Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.
§ 3. W wypadkach przewidzianych w § 1 lub 2, jeżeli dokonanie przestępstwa zależy od nastąpienia określonego w ustawie skutku, bieg przedawnienia rozpoczyna się od czasu, gdy skutek nastąpił.
§ 4. W przypadku:
1) występków przeciwko życiu i zdrowiu, popełnionych na szkodę małoletniego, zagrożonych karą, której górna granica przekracza 5 lat pozbawienia wolności,
2) przestępstw określonych w rozdziale XXV, popełnionych na szkodę małoletniego albo gdy treści pornograficzne obejmują udział małoletniego
– przedawnienie karalności przestępstwa nie może nastąpić przed ukończeniem przez niego 30. roku życia.”
Zatem biorąc pod uwagę ustawowe zagrożenia karą, przestępstwo składania fałszywych zeznań przedawnia się z upływem 15 lat od jego popełnienia.
Przykłady
Przypadek dziedziczenia nieruchomości
Po śmierci pana Jana jego dwóch synów wdało się w spór o dziedziczenie rodzinnego domu. Podczas sprawy spadkowej starszy syn złożył fałszywe zeznania dotyczące ostatniej woli ojca, twierdząc, że ojciec na łożu śmierci wyraził chęć przekazania całej nieruchomości jemu. W rzeczywistości nie było żadnego testamentu ani ustnych oświadczeń. Gdy prawda wyszła na jaw, starszy syn został oskarżony o składanie fałszywych zeznań.
Podział majątku po rozwodzie
W trakcie postępowania rozwodowego pani Katarzyna podała nieprawdziwe informacje na temat swoich dochodów i majątku, aby zmniejszyć wysokość alimentów na dzieci i eksmałżonka. Zataiła informacje o znaczących aktywach finansowych, które posiadała za granicą. Kiedy jej eksmałżonek zdobył dowody na istnienie tych aktywów, pani Katarzyna została oskarżona o składanie fałszywych zeznań, co miało poważne konsekwencje finansowe i prawne.
Sprawa o odszkodowanie
Pan Michał wnioskował o odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej za szkody powstałe w wyniku rzekomego wypadku komunikacyjnego. Podczas postępowania sądowego przedstawił fałszywe dowody oraz zeznania świadków, którzy potwierdzili jego wersję zdarzeń. Jednak śledztwo ubezpieczyciela wykazało, że wypadek został upozorowany, a zeznania świadków nie były prawdziwe. W konsekwencji pan Michał, oprócz utraty prawa do odszkodowania, został również oskarżony o próbę oszustwa i składanie fałszywych zeznań.
Podsumowanie
Składanie fałszywych zeznań w postępowaniach sądowych, takich jak sprawy spadkowe, rozwodowe czy o odszkodowanie, niesie za sobą poważne konsekwencje karne. Polskie prawo jasno określa ramy odpowiedzialności za tego typu czyny, wskazując na możliwość kar pozbawienia wolności. Ponadto, warto zauważyć, że przedawnienie przestępstwa fałszywych zeznań następuje po 15 latach, co oznacza, że osoby dopuszczające się takich czynów mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności prawnej nawet po długim czasie od ich popełnienia.
Oferta porad prawnych
Jeśli znajdujesz się w sytuacji, która wymaga profesjonalnej porady prawnej lub potrzebujesz wsparcia w przygotowaniu odpowiednich pism sądowych, nasz zespół doświadczonych prawników jest do Twojej dyspozycji online. Skontaktuj się z nami, aby otrzymać szybką i skuteczną pomoc prawną, dopasowaną do Twoich indywidualnych potrzeb. Formularz kontaktowy umieściliśmy pod tekstem, napisz.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
