Wyrok 6 miesięcy pozbawienia wolności - zamiana kary na inną, wykupienie lub przedawnienie

Zamiana kary pozbawienia wolności na karę ograniczenia wolności albo karę grzywny

Kwestię zamiany kary reguluje art. 75a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (K.k.). Zgodnie z tym przepisem, jeżeli cele kary zostaną w ten sposób spełnione, sąd może, zamiast zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności, zamienić ją na karę ograniczenia wolności. Wynika to bezpośrednio z art. 75a § 1 K.k. Niemniej jednak przepis ten odnosi się wprost do skazanego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, który w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż określone w art. 75 § 1 K.k., albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku.

Z udzielonych przez Pana informacji wynika, że został Pan skazany na 6 miesięcy pozbawienia wolności. W związku z tym, na powyższej podstawie nie może Pan wnioskować o zamianę orzeczonej kary pozbawienia wolności na karę ograniczenia wolności albo karę grzywny, ponieważ orzeczona wobec Pana kara jest bezwzględna (bez warunkowego zawieszenia).

Może Pan natomiast starać się o odroczenie wykonania kary, jak również zezwolenie na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, o czym będzie mowa poniżej.

Wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego

Zgodnie z art. 43la § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (K.k.w.) – sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:

1. wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego (czyli brak popełnienia przestępstwa w warunkach recydywy);
2. jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
3. skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
4. osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę, o której mowa w art. 43h § 3, tj. jeżeli skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, warunkiem rozpoczęcia dozoru stacjonarnego jest uprzednia pisemna zgoda tych osób złożona do sądu, obejmująca także umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych (zgody należy załączyć do wniosku o dozór elektroniczny);
5. odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o których mowa w art. 43h § 1, tj. kara może być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego jedynie wówczas, gdy pozwalają na to warunki techniczne obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi.

Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym (art. 43la § 2 K.k.w.). Oceny powyższego dokonuje sąd. W przypadku spełnienia wymienionych warunków sąd może udzielić Panu zgody na odbywanie kary pozbawienia wolności w formie dozoru elektronicznego.

W celu uzyskania zgody na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego musi Pan złożyć stosowny wniosek na piśmie wraz z uzasadnieniem. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny jest sąd okręgowy, w którego okręgu Pan przebywa (miejsce stałego pobytu).

Odroczenie wykonania kary

Równolegle ze złożeniem wniosku o zezwolenie na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego może Pan złożyć wniosek o odroczenie wykonania kary. W tym przypadku bardzo istotne jest, aby nie rozpoczął Pan wykonywania kary pozbawienia wolności do czasu rozpoznania Pana wniosku o odroczenie. Sąd Apelacyjny w Lublinie w postanowieniu z dnia 21 stycznia 2009 r. (sygn. akt: II AKzw 1114/08) wskazał, że jeśli skazany domaga się odroczenia wykonania kary, będąc jeszcze na wolności, a następnie – jeszcze przed wydaniem rozstrzygnięcia w przedmiocie jego żądania – zostanie przyjęty do zakładu karnego, to rozpoznanie jego wniosku o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności staje się bezprzedmiotowe” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 października 2011 r., sygn. akt: II AKzw 1029/11). Wtedy Pana wniosek o odroczenie wykonania kary zostałby potraktowany przez sąd jako wniosek o udzielnie przerwy w wykonaniu kary.

Zgodnie z art. 150 § 1 K.k.w. – sąd odracza wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie tej kary – do czasu ustania przeszkody. Za ciężką chorobę uznaje się taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo (art. 150 § 2 K.k.w.). Odroczenie wykonania kary w tym trybie jest obligatoryjne, co oznacza, że sąd w razie spełnienia przesłanek ma obowiązek karę odroczyć.

Kara będąca zbyt ciężkim uszczerbkiem dla skazanego i jego rodziny jako powód odroczenia

Odroczenie wykonania kary z innych powodów reguluje art. 151 K.k.w. Jest to odroczenie kary fakultatywne, tj. sąd nie ma obowiązku wyrazić zgody na odroczenie wykonania kary, mimo spełnienia do tego przesłanek. Zgodnie z z tym przepisem: § 1. Sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na okres do roku, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki”. Odroczenia z tej przyczyny nie udziela się skazanym, którzy dopuścili się przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia, skazanym w warunkach recydywy, a także skazanym za przestępstwa popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.

Przez zbyt ciężkie skutki dla skazanego i jego rodziny należy rozumieć sytuację, gdy osadzenie w zakładzie karnym spowodowałoby oczywiste lub rażące i niesprawiedliwe pogorszenie sytuacji zdrowotnej, ekonomicznej, osobistej skazanego jak również jego rodziny.

Sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności w wymiarze do roku także wtedy, gdy liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekracza w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów (art. 151 § 1 K.k.w.).

Odroczenie może być udzielone kilkakrotnie, jednak łączny okres odroczenia nie może przekroczyć okresów wskazanych w art. 151 § 1 K.k.w. (do roku). Okres odroczenia biegnie od dnia wydania pierwszego postanowienia w tym przedmiocie (art. 151 § 3 K.k.w.).

Odraczając wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd może zobowiązać skazanego do podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych (art. 151 § 4 K.k.w.).

W celu odroczenia kary musi Pan złożyć stosowny wniosek o odroczenie wykonania kary wraz z uzasadnieniem. Sądem właściwym do złożenia wniosku jest sąd, który wydał wyrok skazujący w pierwszej instancji. We wniosku można powoływać się na ważne konieczności życiowe, takie jak niezbędna pomoc w prowadzeniu gospodarstwa, zapewnienie utrzymania rodzinie, choroba członka rodziny, zdarzenia losowe.

Wniosek o wstrzymanie wykonania kary

Złożenie przez Pana wniosku o zezwolenie na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, jak również wniosku o odroczenie wykonania kary, nie wstrzymuje wykonania wyroku. W związku z powyższym powinien Pan jednocześnie w każdym z tych wniosków zawrzeć wniosek o wstrzymanie wykonania kary do czasu uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie dozoru i odroczenia.

Wstrzymanie wykonania wyroku może nastąpić jedynie wyjątkowo, gdy ujawnią się okoliczności świadczące o tym, że bezzwłoczne podjęcie czynności wykonawczych pociągnie za sobą nieodwracalne i niepowetowane skutki dla skazanego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r., sygn. akt: V KK 218/12 oraz z dnia 17 października 2013 r., sygn. akt: V KK 271/13).

Chciałabym podkreślić, że uzyskanie przez Pana zgody na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego byłoby dla Pana korzystniejsze niż uzyskanie odroczenia wykonania kary. Odroczenie bowiem tylko przesuwa w czasie moment rozpoczęcia wykonania kary. Z kolei odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego daje Panu realną możliwość jej odbycia bez skierowania do zakładu karnego.

Przedawnienie wykonania kary

Zgodnie z art. 103 § 1 K.k. – nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:

1. 30 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą,
2. 15 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat;
3. 10 – w razie skazania na inną karę.

Skoro został Pan skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, to co do zasady nie będzie można wykonać kary, gdy od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynie 15 lat.

Podsumowując: ma Pan możliwość starać się o 1) zezwolenie na odbycie kary w formie dozoru elektronicznego (z tym że musiałby Pan wrócić do kraju i mieć stałe miejsce pobytu), 2) odroczenie wykonania kary (z tym że nie zmienia to Pana sytuacji prócz oddalenia w czasie stawienia się w zakładzie karnym), 3) wykonanie kary w innym państwie członkowskim UE, w którym Pan przebywa (choć ów sąd nie musi wyrazić na to zgody). Jedną z możliwości jest oczywiście zgłoszenie się do odbycia kary w Polsce. Decyzja należy do Pana.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.