Nękanie e-mailami, sms-ami i telefonami - jak się bronić, co robić?

Pan Piotr od około dwóch lat jest nękany e-mailami, SMS-ami oraz telefonami przez osobę pracującą w tej samej firmie, ale w innym mieście. Pan Piotr wyjaśnił nam, że wszystko zaczęło się od spotkania firmowego, na którym nie poświęcił tej osobie uwagi. Początkowo zdalna znajomość zamieniła się w jego koszmar. Na przestrzeni ostatnich dwóch lat pan Piotr otrzymał setki gróźb, wyzwisk, a także szantażowano go, że zostanie oskarżony przed przełożonym o cokolwiek, żeby mu zaszkodzić. Pan Piotr nie może już tego znieść, ma nadciśnienie i na widok kolejnej wiadomości cały się trzęsie ze zdenerwowania. Pan Piotr poprosił nas o pomoc w tej sytuacji. Zapytał nas, co zrobić i jak się bronić.

Konieczność zawiadomienia prokuratury o podejrzeniu nękania

Istota odpowiedzi na pytanie pana Piotra powinna być krótka: należy niezwłocznie (czyli bez zbędnej zwłoki) powiadomić prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa – przynajmniej przestępstwa nękania, stypizowanego w art. 190a Kodeksu karnego (skrótowo: K.k.). Reszta tej odpowiedzi (wraz z niżej zacytowanymi i wskazanymi przepisami prawnymi ma charakter uzupełniający – zakładam, że pożyteczny, ale bez powiadomienia organów ścigania informacje uzupełniające mogą być najwyżej w malutkim stopniu przydatne. Odradzam tak zwane branie sprawy we własne ręce (nie tylko dosłownie) – być może komuś chodzi właśnie o to, by pan Piotr stracił panowanie nad emocjami i zachował się niewłaściwie (co mogłoby mieć nawet bardzo poważne skutki prawne).

Policja wprawdzie również mogłaby zostać powiadomiona, ale w jej małych jednostkach organizacyjnych może brakować środków do prowadzenie trudnych spraw jak np. o nękanie. Ponadto prokurator mógłby zakazać sprawcy kontaktów z panem Piotrem (o co warto wnioskować).

Słowa pana Piotra wskazują głównie na to, że prawdopodobnie doszło do popełnienia przestępstwa nękania (art. 190a K.k.). Proponuję zapoznać się nie tylko z niżej zacytowanymi artykułami K.k. (190, 190a, 191), ale także z innymi przepisami (szczególnie wskazanymi w tej odpowiedzi); wspomniany przez pana Piotra szantaż może wskazywać na przestępstwo „z artykułu 191 K.k.” (jeden z typów gróźb karalnych). Akty prawne są teraz szeroko dostępne (np. przy pomocy niżej wskazanej sejmowej bazy danych). Podczas lektury często pojawiają się skojarzenia; lektura treści prawnych może pomóc w zauważeniu, że określone okoliczności mają znaczenie prawne; pan Piotr być może tego nie zauważał lub nie doceniał i to sprawiło dotychczasowy brak skierowania sprawy do organów ścigania. Niżej cytuję także przepisy dotyczące gróźb karalnych, ponieważ dość często nękanie związane jest z groźbami bezprawnymi. Poza tym dla artykułów: 190 K.k., 190a K.k. oraz 191 K.k. wspólne jest wywołanie uzasadnionej obawy; skoro doszło do rozstroju zdrowia z powodu zachowań sprawcy, to można założyć zasadność obaw pana Piotra – przydać się może akcentowanie zasadności obaw oraz okazanie zaświadczenia lub innych materiałów na temat stanu zdrowia.

Zobacz też: Jak się bronić przed pomówieniami

Konieczność posiadania dowodów na czyny sprawcy

Dowody są ważne, a nawet bardzo ważne. Dlatego przydać się może zachowanie posiadanych przez pana Piotra dowodów na okoliczność nagannych zachowań sprawcy. Poza tym proponuję spisać okoliczności, które można by udowodnić w inny sposób – np. przy pomocy: historii różnego rodzaju połączeń (co powinno być osiągalne dla organów ścigania), zeznań, dokumentów (np. dotyczących list uczestników tak zwanych spotkań firmowych). Im dokładniejsze informacje oraz lepsze ich poukładanie (np. w postaci listy lub tabeli), tym łatwiejsze powinny okazać się skuteczne działania organów ścigania.

Organy ścigania mogą szczególnie pomóc w związku z przestępstwami ściganymi z urzędu lub na wniosek – np. dla ścigania przestępstw stypizowanych w artykułach: 190 K.k., 190a K.k. oraz 191 K.k. niezbędny jest wniosek o ściganie. Są także przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego – w takich przypadkach oskarżyciel prywatny powinien (samodzielnie lub z pomocą prawnika): przygotować prywatny akt oskarżenia, wnieść do sądu akt oskarżenia oraz przed sądem akt oskarżenia popierać. Np. z oskarżenia prywatnego ścigane jest przestępstwo zniesławienia (art. 212 i następne K.k.).

Przestępstwo zniesławienia – czym jest?

Zniesławienie jest – w kategoriach Kodeksu cywilnego (skrótowo: K.c.) – przejawem naruszenia dóbr osobistych (art. 23 K.c.). Podstawowe sankcje cywilne z tego zakresu określono w art. 24 K.c. – jednym z rodzaju sankcji jest zadośćuczynienie pieniężne. Niekiedy możliwe jest dochodzenie także odszkodowań (art. 415 i następne) – np. z tytułu szkód na osobie (art. 444 i następne K.c.), w tym spowodowania rozstroju zdrowia.

Wprawdzie w procedurze cywilnej – to jest w Kodeksie postępowania karnego – przewidziano możność dochodzenie roszczeń cywilnych w procesie karnym, ale dochodzenie zadośćuczynienia lub odszkodowania może być na tyle złożone, że sąd karny odmówi rozpatrywania sprawy cywilnej w postępowaniu karnym. Jednak nawet na wszelki wypadek informuję, że powództwo cywilne w sprawie karnej powinno zostać wytoczone przed pierwszą rozprawą sądową (niekiedy pozew przedkładany jest prokuratorowi, który dołącza go do aktu oskarżenia, kierowanego do sądu).

Przepisy prawne o groźbach i nękaniu

„Art. 190

§ 1. Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub na szkodę osoby dla niej najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w osobie, do której została skierowana lub której dotyczy, uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 190a

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby dla niej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, przez co wyrządza jej szkodę majątkową lub osobistą.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 191

§ 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 1a. Tej samej karze podlega, kto w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia stosuje przemoc innego rodzaju uporczywie lub w sposób istotnie utrudniający innej osobie korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego.

§ 2. Jeżeli sprawca działa w sposób określony w § 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 1a następuje na wniosek pokrzywdzonego”.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.