Kradzież dokonana przez pracownika bez umowy

Autor: Marek Gola

Jestem właścicielem małej firmy. Pracownik, który świadczył na moją rzecz pracę (bez umowy o pracę), okradł mnie na kwotę 10 000 zł. Jakie mam szanse na odzyskanie pieniędzy i jakie związane są z tym koszty? Jakie konsekwencje mogą mnie czekać z racji tego, że pracownik nie był zatrudniony?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Kradzież dokonana przez pracownika bez umowy

Czy zgłosić kradzież przez niezarejestrowanego pracownika?

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu karnego (K.k.) oraz Kodeksu postępowania karnego (K.p.k.).

W mojej ocenie najprostszym sposobem, a jednocześnie niewiążącym się z żadnymi kosztami, byłoby złożenie zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez byłego podwładnego. Ma to o tyle istotne znaczenie dla Pana, albowiem prokuratura nie będzie pochylała się nad tym, czy osoba, która Pana okradła, była pracownikiem, zleceniobiorcą, czy też wykonawcą dzieła, lecz będzie dążyła do ustalenia, czy niezgodnie z przepisami prawa osoba ta weszła w posiadanie 10 000 zł, czy też nie. Owszem, organa ścigania będą wyjaśniały, jaki był zakres obowiązków tego pana, ale w żadnym stopniu nie będą dążyły do ustalenia, jaki rodzaju umowy Panów łączył.

Zobacz też: Jak udowodnić kradzież w sklepie

Czym się różni kradzież od przywłaszczenia?

Ponadto organa ścigania będą zmuszone ustalić, czy osoba, którą posądza Pan o kradzież, dopuściła się kradzieży, czy też przywłaszczenia. Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 sierpnia 1978 r., sygn. akt Rw 285/78: „Różnica między przestępstwem kradzieży [...] a przestępstwem przywłaszczenia [...] polega na tym, że sprawca kradzieży zabiera z posiadania innej osoby cudze mienie ruchome w celu przywłaszczenia, natomiast sprawca przestępstwa określonego w art. 204 § 1 K.k. [z 1969 r., obecnie art. 284 k.k. – przyp. M.S.] przywłaszcza sobie cudze mienie ruchome, które nie zostało mu powierzone, jednakże znalazło się już w jego legalnym, nie bezprawnym, posiadaniu”.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 20 lipca 1999 r., sygn. akt II AKa 136/99, wskazał, iż „strona podmiotowa przestępstwa z art. 284 § 1 k.k. ma charakter umyślny i kierunkowy; sprawca musi działać w ściśle określonym celu, którym jest przywłaszczenie cudzej rzeczy (mienia). Nie wystarcza, że sprawca godził się na możliwość przywłaszczenia. Niezbędne dla przypisania mu przywłaszczenia jest, by tego chciał, by to było jego celem. Umyślność jest ściśle związana ze stanem świadomości sprawcy czynu zabronionego. O zachowaniu umyślnym można mówić jedynie wtedy, gdy sprawca obejmuje swoją świadomością wszystkie istotne elementy czynu, wszystkie jego podstawowe znamiona, a istotnym wyznacznikiem tego, że sprawca obejmuje czyn swój świadomością, a zatem i umyślnością jest jego zamiar”. W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 6 października 1998 r., sygn. akt II AKa 108/98, w którym wskazano, iż „niezbędnym składnikiem przywłaszczenia jest pod względem podmiotowym zamiar sprawcy pozbawienia właściciela mienia stanowiącego jego własność, a znajdującego się w posiadaniu sprawcy i zatrzymanie tego mienia wbrew woli właściciela. Samo tylko bezprawne zatrzymanie cudzego mienia i nawet używanie go chociażby w celu osiągnięcia zysku, bez zamiaru jego zatrzymania nie stanowi przestępstwa przywłaszczenia” Nie bez znaczenia dla przedmiotowej sprawy pozostaje także pogląd, który Sąd Apelacyjny w Lublinie wyraził w wyroku z dnia 3 grudnia 1998 r., sygn. akt II AKa 176/98, zgodnie z którym „przywłaszczeniem w rozumieniu art. 284 k.k. jest bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie cudzym mieniem ruchomym przez włączenie go do majątku swojego lub innej osoby i powiększenie w ten sposób swojego lub innej osoby stanu posiadania bądź też przeznaczenie go na inny cel niż przekazanie właścicielowi. Zamiar przywłaszczenia należy oceniać nie na podstawie okoliczności istniejącej w chwili zawierania transakcji, w wyniku której sprawca znalazł się w legalnym posiadaniu cudzego mienia, ale na podstawie okoliczności istniejącej w chwili powierzenia mu mienia.”.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Złożenie zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez pracownika

Nie zmienia to jednak faktu, że takie zachowanie winno być poddane ocenie przez organa ścigania. Złożenie zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa nie wiąże się z żadnymi kosztami postępowania. Jeżeli skierowano by do sądu akt oskarżenia, wówczas mógłby Pan złożyć wniosek o naprawienie szkody. Zgodnie z art. 46 § 1 K.k. – w razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego o możliwości zasądzenia renty nie stosuje się. Musiałby Pan jednak udowodnić każdą „ukradzioną”, „przywłaszczoną” przez „pracownika złotówkę. Bez dowodów sąd nie nakaże naprawienia szkody. Nie występuje także opłata sądowa od wniosku o naprawienie szkody.

Orzeczenie odszkodowania lub zadośćuczynienia albo nawiązki nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu niezaspokojonej części roszczenia w drodze postępowania cywilnego.

Co do ostatniego pytania: zawsze może Pan wskazać, że praca świadczona była na podstawie ustnej umowy-zlecenia, a nie umowy o pracę. Wówczas odpowiedzialność nie występuje. Nawet gdyby to się nie udało, co najwyżej sąd może ustalić za ten okres istnienie stosunku pracy, ale to tylko na żądanie pracownika – w ramach postępowania sądowego.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-budowlane.info

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

spolkowy.pl

prawo-cywilne.info

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

praworolne.info

ewindykacja24.pl

prawozus.pl

Szukamy prawnika »