Brak prawomocnego wyroku o zakazie prowadzenia pojazdów a jazda samochodem

Autor: Jakub Bonowicz

Mam zatrzymane polskie prawo jazdy przez Policję za jazdę pod wpływem alkoholu. Sprawa nie została zakończona prawomocnym wyrokiem, jest w toku od 3 lat, straciłem uprawnienia do prowadzenia po zatrzymaniu prawa jazdy, gdyż nie stawiłem się na psychotesty, na które urzędy wysyłają po zatrzymaniu prawa jazdy. Nie mam uprawnień do prowadzenia pojazdu, a prawo jazdy jest zatrzymane, natomiast nie został orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów, a sprawa nie jest zakończona prawomocnym wyrokiem. Stąd mam kilka pytań: Czy mogę wyrobić sobie prawo jazdy na terenie Czech? Czy do momentu wydania prawomocnego zakazu prowadzenia pojazdów na terenie Polski będę mógł poruszać się na terenie Polski na tym prawie jazdy? Czy zakaz prowadzenia wydany w Polsce obowiązuje w całej Unii Europejskiej, czy mogę na tym czeskim prawie jazdy poruszać się po całej Unii oprócz Polski?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Brak prawomocnego wyroku o zakazie prowadzenia pojazdów a jazda samochodem

Kto posiada uprawnienia do kierowania pojazdem?

Przede wszystkim pojawia się pierwsze pytanie: czy ma Pan uprawnienia do kierowania pojazdem, czy też nie? Jak Pan wskazuje, nie zapadł jeszcze prawomocny wyrok skazujący, nie orzeczono zakazu prowadzenia pojazdów tytułem środka karnego, a także, co istotne, nie orzeczono środka zabezpieczającego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Prawo jazdy zostało zatrzymane przez Policję, gdy prowadził Pan pojazd pod wpływem alkoholu. Nie stawił się Pan na psychotesty. Problem polega na tym, że wiele osób nie odróżnia sytuacji, kiedy ktoś nie ma uprawnień do prowadzenia pojazdu, od sytuacji, gdy ktoś nie ma dokumentu – prawa jazdy.

Przykład: jeśli ktoś przekroczy 24 punkty karne, to teoretycznie Policja winna mu zabrać prawo jazdy. Gdy ktoś te punkty przekroczy, Komendant Miejski Policji występuje do Starosty o wszczęcie dwóch postępowań – w sprawie skierowania na psychotest oraz w sprawie skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji (ponowny egzamin). Urząd wydaje decyzje w obu sprawach. Osoba taka udaje się na psychotest, wyrabiany jest profil kandydata na kierowcę (PKK) i taka osoba udaje się na egzamin kontrolny. Jeśli nie zda, to urząd po otrzymaniu informacji od WORD-u wszczyna postępowanie w sprawie cofnięcia uprawnień i wydaje decyzję o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, której nadaje rygor natychmiastowej wykonalności. Dopiero z tą chwilą osoba ta traci uprawnienia do kierowania pojazdami.

Natomiast w praktyce taka osoba w okresie od przekroczenia 24 punktów (wpisanych do ewidencji) może mieć zatrzymane prawo jazdy przez Policję. Pod warunkiem, że ma je przy sobie w czasie prowadzenia pojazdu. Jeśli prawo jazdy nie zostało zatrzymane, to wówczas osoba ta może prowadzić pojazd. W momencie kontroli policyjnej (jakiejkolwiek, np. także podczas jazdy na rowerze) Policja zatrzymuje takiej osobie prawo jazdy. POD WARUNKIEM, że kierowca przy sobie je ma. Jeśli go nie ma – nic nie można takiej osobie zrobić, poza nałożeniem mandatu 50 zł za brak przy sobie dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdem (naturalnie tylko wtedy, gdy osoba ta prowadzi pojazd). Więc jeśli taki kierowca „zapomniał” prawa jazdy, to wystawiany jest mandat 50 zł – Policja nie może np. nie zezwolić takiej osobie na jazdę, bo uprawnienia taka osoba ma. Dopiero jeśli osoba taka ma prawo jazdy przy sobie, Policja je zatrzymuje, policjant wydaje jej pokwitowanie, które uprawnia do prowadzenia pojazdu jeszcze przez 7 dni. Po ich upływie należałoby przyjąć, że taka osoba traci uprawnienia do kierowania pojazdem. Sposób jest jednak bardzo prosty – zatrzymane prawo jazdy Policja przekazuje staroście. A ten ma je obowiązek oddać kierowcy. Bo nie ma przepisu uprawniającego go do jego zatrzymania… Jak Pan widzi, mamy bardzo dziurawe prawo.

Zobacz też: Do wyroku sądu można jeździć bez prawa jazdy

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Konsekwencje zatrzymania osoby jadającej pod wpływem alkoholu

Natomiast nieco inaczej przedstawia się sytuacja w przypadku zatrzymania osoby jadającej pod wpływem alkoholu. Przede wszystkim nie wiem, czy został Pan zatrzymany za „jazdę po użyciu alkoholu”, czy też za jazdę „w stanie nietrzeźwości”. To jest ogromna różnica, bo jazda po użyciu alkoholu (do 0,5 promila) to tylko wykroczenie. I na dodatek w takim wypadku uzasadnione byłoby odstąpienie od orzekania wobec Pana zakazu prowadzenia pojazdów na podstawie art. 39 §1 Kodeksu wykroczeń (K.w.). Osoba, która incydentalnie wsiadała za kierownicę samochodu i to w przekonaniu, że nie znajduje się w stanie po użyciu alkoholu, nie zagraża bezpieczeństwu innych uczestników ruchu, a nałożenie na nią karty grzywny powinno uczulić ukaranego, że alkohol może znajdować się w jego organizmie jeszcze wiele godzin po jego wypiciu, nawet w przypadku, gdy czuje się zupełnie trzeźwy. W praktyce zdarzały się przypadki, gdy np. ktoś kupował alkomat, badał się nim i pomiar wychodził nieprecyzyjny, inny niż na alkomacie policyjnym. W takich wypadkach osoba ta nie powinna ponosić odpowiedzialności. Ale mniejsza z tym, bo wykraczamy poza zakres pytana.

To, co mnie interesuje najbardziej, to czy w chwili obecnej jest Pan osobą uprawnioną do prowadzenia pojazdów czy też nie? Sytuację komplikuje dodatkowo fakt, że skoro sprawa sądowa trwa już od 3 lat, to w chwili, gdy został Pan zatrzymany, nie obowiązywała jeszcze ustawa o kierujących pojazdami (weszła w życie 19.01.2013 r.)*. Zgodnie z uchylonymi obecnie przepisami Prawa o ruchu drogowym, obowiązującymi jak zakładam w dacie popełnienia czynu, art. 135 ust. 1 pkt 1) Policjant zatrzymuje prawo jazdy w razie uzasadnionego podejrzenia, że kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu. Zgodnie z art. 136 ust. 1 zatrzymane prawo jazdy, z wyjątkiem przypadku określonego wart. 135 ust. 1 pkt 1 lit. c) Policja przekazuje niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni, według właściwości, sądowi uprawnionemu do rozpoznania sprawy o wykroczenie, prokuratorowi lub staroście. Zgodnie z art. 136 ust. 2 w razie przeprowadzenia badania krwi lub moczu dla oceny trzeźwości lub zawartości środka działającego podobnie do alkoholu prawo jazdy przekazuje się wraz z wynikiem tego badania. Jeżeli jednak wynik tego badania nie został uzyskany w ciągu 30 dni od dnia zatrzymania prawa jazdy, należy niezwłocznie je zwrócić właścicielowi. Zgodnie z art. 137 ust. 1 postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy w przypadkach określonych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a) oraz pkt 2, wydaje w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawa jazdy:

  1. Prokurator – w toku postępowania przygotowawczego, a sąd – po przekazaniu sprawy do sądu;
  2. W sprawie o wykroczenie – sąd właściwy do rozpoznania sprawy.

O zatrzymaniu prawa jazdy zawiadamia się właściwego starostę. Natomiast zgodnie z art. 140 ust. 1 decyzję o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdem wydaje starosta w razie:

1) stwierdzenia na podstawie orzeczenia lekarskiego istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem;

1a) (328) stwierdzenia na podstawie orzeczenia psychologicznego, wydanego po przeprowadzeniu badania psychologicznego w trybie określonym w art. 124 ust. 1 pkt 2 i 3, istnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem;

2) utraty przez kierowcę kwalifikacji, co stwierdza się na podstawie wyniku egzaminu państwowego;

3) przekroczenia, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego; decyzja o cofnięciu uprawnienia wydawana jest na wniosek komendanta wojewódzkiego Policji;

4) niepoddania się:

a) sprawdzeniu kwalifikacji w trybie określonym w art. 114 ust. 1 pkt 1,

b) badaniu lekarskiemu w trybie określonym w art. 122 ust. 1 pkt 3-5,

c) (329) badaniu psychologicznemu w trybie określonym w art. 124 ust. 1 pkt 2 lub 3.

Art. 124. 1. Badaniu psychologicznemu przeprowadzanemu w celu orzeczenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem podlega:

1) kandydat na instruktora lub egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz osoba ubiegająca się o pozwolenie do kierowania tramwajem;

2) kierujący pojazdem silnikowym skierowany, w drodze decyzji, przez organ kontroli ruchu drogowego, jeżeli:

a) kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu,

b) przekroczył liczbę 24 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1;

3) kierujący będący sprawcą wypadku drogowego, w którym jest zabity lub ranny; (…).

Przeczytaj też: Zakaz prowadzenia pojazdów orzeczony za granicą

Cofnięcie uprawnienia do kierowania pojazdami

Podsumowując – jeśli rzeczywiście został Pan skierowany na badania psychologiczne oraz nie poddał im się Pan i wydana została decyzja o COFNIĘCIU uprawnień, to wówczas jest Pan obecnie traktowany jako osoba, która NIE MA UPRAWNIEŃ do kierowania pojazdami. Co oznacza, iż w razie kontroli policyjnej zostaje Pan ukarany mandatem 500 zł (o ile oczywiście Policja nie skieruje sprawy do sądu), Policja może Panu zakazać dalszej jazdy i np. obciążyć kosztem usunięcia pojazdu z drogi, co więcej – jeśli spowoduje Pan wypadek, to wówczas ubezpieczyciel pojazdu wystąpi przeciwko Panu z regresem (o zwrot wypłaconego odszkodowania).

W sumie – to źle, że nie poddał się Pan badaniu, bo nie był to problem. Tymczasem prowadzenie samochodu bez wymaganego dokumentu prawa jazdy, np. w okresie od odebrania dokumentu przez Policję do uprawomocnienia się wyroku orzekającego zakaz prowadzenia pojazdu nie stanowi przestępstwa. Nie jest to również wykroczenie prowadzenia samochodu bez uprawnień z art. 94 K.w. (500 zł mandatu wg taryfikatora). Jest to wykroczenie prowadzenia samochodu bez dokumentu prawa jazdy z art. 95 K.w. (50 zł mandatu wg taryfikatora). Natomiast jeśli ktoś prowadzi samochód po prawomocnym wyroku sądu orzekającym wobec niego środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, popełnia przestępstwo z art. 244 Kodeksu karnego polegającego na niezastosowaniu się do prawomocnego zakazu sądowego zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności. Napisałem sporo na ten temat, gdyż 99% ludzi nie odróżnia trzech instytucji:

  1. Zatrzymania prawa jazdy i jazdy bez wymaganego do kierowania pojazdem dokumentu (50 zł mandatu wykroczenie).
  2. Jazdy bez uprawnień (gdy wydana została decyzja o cofnięciu uprawnień (500 zł mandatu – wykroczenie + brak ochrony OC).
  3. Jazdy mimo prawomocnego zakazu prowadzenia pojazdów (przestępstwo z art. 244 K.k. + brak ochrony OC).

W chwili obecnej jest więc Pan traktowany jako osoba, wobec której cofnięto uprawnienia do kierowania pojazdami (pkt 2). Wróćmy teraz do Pańskich pytań.

Zobacz również: Czechy jazda po alkoholu

Czy mogę wyrobić sobie prawo jazdy na terenie Czech?

Zgodnie z Dyrektywą 2006/126/WE Parlament Europejskiego i Rady z 20 grudnia 2006 r. (Dz. U. UE L 2006/403/18):

Art. 7 ust. 5 list. A) Jedna osoba nie może posiadać więcej niż jedno prawo jazdy. Zgodnie z lit. b) Państwo Członkowskie odmawia wydania prawa jazdy, jeśli stwierdzi, że osoba ubiegająca się o nie posiada już prawo jazdy.

Problem w tym, jak interpretować pojęcie „posiada” prawo jazdy. Jeśli komuś prawo jazdy zostało zatrzymane, trudno wskazać, że taka osoba prawo jazdy „posiada”. Jeśli bowiem chodzi o prawo jazdy jako fizyczny dokument, to taka osoba nie ma władztwa fizycznego nad dokumentem, a zatem jednocześnie nie można mówić o „posiadaniu”.

W praktyce wygląda to tak, że organ czeski może sprawdzić, czy posiada Pan prawo jazdy i zależy to teraz od tego, jak zinterpretuje pojęcie „posiada”.

„c 5. a) Jedna osoba nie może posiadać więcej niż jedno prawo jazdy;

b) Państwo członkowskie odmawia wydania prawa jazdy, jeśli stwierdzi, że osoba ubiegające się o nie posiada już prawo jazdy;

c) Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki zgodnie z lit. b). Jeśli przy wydawaniu prawa jazdy, wydawaniu wtórnika prawa jazdy, przedłużaniu okresu ważności prawa jazdy lub wymianie prawa jazdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że osoba ubiegająca się jest już posiadaczem innego prawa jazdy, niezbędne środki polegają na przeprowadzeniu weryfikacji takiego podejrzenia z innymi państwami członkowskimi;

d) W celu ułatwienia przebiegu procedur sprawdzających, o których mowa w lit. b), państwa członkowskie korzystają z Europejskiej Sieci Praw Jazdy, po jej uruchomieniu.

Bez uszczerbku dla art. 2, państwo członkowskie wydające prawo jazdy stosuje należytą staranność w celu zapewnienia, aby osoba spełniała wymagania określone w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz stosują własne przepisy krajowe w zakresie unieważnienia lub cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami w razie stwierdzenia, że prawo jazdy zostało wydane pomimo niespełnienia wymagań.”

ALE: Zgodnie z art. 11 ust. 4:

„Państwo Członkowskie odmawia wydania prawa jazdy osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu w innym państwie członkowskim.

Państwo członkowskie może także odmówić wydania prawa jazdy osobie ubiegającej się o prawo jazdy, której prawo jazdy zostało w innym państwie członkowskim unieważnione.

Zatem na tej podstawie organ czeski miałby podstawę do odmowy wydania prawa jazdy, ze względu na to, iż wydana została wobec Pana w Polsce decyzja o cofnięciu uprawnień.

Przepis „prawo jazdy ulega cofnięciu” należy bowiem interpretować w świetle polskich przepisów w ten sposób, iż chodzi o to, że wydana została decyzja o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami.

Zatem zrobienie prawa jazdy w innym państwie członkowskim mogłoby być możliwe, ale w sytuacji gdy w stosunku do obywatela polskiego nie wydano jeszcze decyzji o COFNIĘCIU UPRAWNIEŃ. Co ważne, do niedawna przepis Dyrektywy brzmiał inaczej:

„Państwo Członkowskie MOŻE odmówić wydania prawa jazdy kandydatowi, który podlega takim środkom w innym Państwie Członkowskim.”

A obecnie:

„Państwo Członkowskie ODMAWIA wydania prawa jazdy osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu w innym państwie członkowskim.”

Czyli wcześniej Państwo mogło (ale nie musiało) odmówić wydania prawa jazdy – obecnie jest to obowiązkowe.

Czy do momentu wydania prawomocnego zakazu prowadzenia pojazdów na terenie Polski będę mógł poruszać się na terenie Polski na tym prawie jazdy?

Artykuł 1 ust. 2 i art. 8 ust. 2 i 4 dyrektywy Rady 91/439/EWG z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie praw jazdy zmienionej rozporządzeniem (WE) nr 1882/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 września 2003 r. należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one temu, aby państwo członkowskie odmówiło na swym terytorium uznania uprawnienia do kierowania pojazdami wynikającego z prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie osobie, wobec której na terytorium pierwszego państwa członkowskiego zastosowano środek polegający na cofnięciu uprawnienia do kierowania, mimo że został on zarządzony po wydaniu tego prawa jazdy, jeżeli to ostatnie prawo jazdy zostało uzyskane w okresie obowiązywania środka polegającego na zawieszeniu prawa jazdy wydanego w pierwszym państwie członkowskim i zarówno ten środek, jak i to cofnięcie są uzasadnione przyczynami istniejącymi w dniu wydania drugiego prawa jazdy.

Zatem na podstawie tego przepisu państwo członkowskie może odmówić ważności prawa jazdy wydanego w innym kraju, jeżeli wcześniej w stosunku do danej osoby było prowadzone postępowanie sądowe lub administracyjne zakończone wydaniem decyzji o cofnięciu lub zatrzymaniu prawa jazdy.

Czy zakaz prowadzenia wydany w Polsce obowiązuje w całej Unii, czy mogę na czeskim prawie jazdy poruszać się po całej Unii oprócz Polski?

Co prawda zakaz obowiązuje na obszarze jurysdykcji państwa, które je wydało (czyli Polski), ale i tak będąc za granicą, jest Pan traktowany jako osoba niemająca uprawnień do kierowania pojazdem, skoro w Polsce wydano decyzję o cofnięciu uprawnień.

Warto tutaj dodać, że zgodnie z art. 63 § 2 Kodeksu karnego na poczet orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, zalicza się okres rzeczywistego stosowania odpowiadającego mu rodzajowo środka zapobiegawczego. Problem polega na tym, iż zatrzymanie prawa jazdy nie jest środkiem zapobiegawczym. Sąd Najwyższy jednak w wyroku z 5 grudnia 2005 r. o sygn. akt IV KK 319/05 stwierdził, iż na poczet zakazu prowadzenia pojazdów zaliczeniu podlega okres faktycznego zatrzymania dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu. Nadto, zgodnie z uchwałą Sądu z 25 lutego 2009 r. „na poczet orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów (art. 39 pkt 3 K.k.) podlega zaliczeniu na podstawie art. 63 § 2 K.k. także okres rzeczywistego zatrzymania prawa jazdy lub innego dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów, stosowanego na podstawie art. 137 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a) pkt 2. W praktyce zatem, jeśli sąd orzekłby wobec Pana zakaz prowadzenia pojazdów, to na jego poczet zaliczyć należy okres faktycznego zatrzymania prawa jazdy. Jeśli trwa to już 3 lata, a zakaz byłby na 3 lata, to de facto mógłby Pan od razu ubiegać się o ponowny egzamin.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-budowlane.info

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

spolkowy.pl

prawo-cywilne.info

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

praworolne.info

ewindykacja24.pl

prawozus.pl

Szukamy prawnika »