Nawiązka i odebranie prawa jazdy sprawcy wypadku oraz warunkowe umorzenie postępowania

Spowodowanie wypadku komunikacyjnego

Zakładam, że prokurator złożył wniosek o umorzenie postępowania i skierował do sądu wniosek o dobrowolne poddanie się karze na podstawie art. 335 Kodeksu postępowania karnego (K.p.k.) – jednak niniejszy wymiar kary powinna Pani była uzgodnić z prokuratorem. Zakładam także, że czyn, który Pani popełniła, został zakwalifikowany z art. 177 Kodeksu karnego (K.k.).

Zgodnie z treścią art. 177 § 1 K.k.: „Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Mając natomiast na uwadze art. 157 § 1 K.k.: „Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art. 156 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Naruszenie zasad ostrożności i spowodowanie średniego uszczerbku na zdrowiu

Mamy tu przykład tzw. średniego uszczerbku na zdrowiu, co oznacza takie naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, który trwa powyżej 7 dni, ale nie mieści się w kategorii ciężkiego uszczerbku.

Aby przypisać winę, ponownie należy określić, czy sprawca naruszył reguły ostrożności. Zgodnie z wyrokiem SN z 01.12.2000 r. (IV KKN 509/98, OSNK 2001, Nr 5-6, poz. 45):

„Spowodowanie przez sprawcę skutku jako element strony przedmiotowej czynu zabronionego musi być następstwem naruszenia zasad ostrożności. Nie każde jednak naruszenie reguł ostrożności pozwala na przypisanie sprawcy tego naruszenia popełnienia przezeń czynu zabronionego, a zwłaszcza spowodowanie określonego w ustawie skutku. W takich wypadkach pomocne są kryteria koncepcji obiektywnego przypisania, która stanowi ważną kategorię, służącą do ustalenia i uzasadnienia (a jednocześnie racjonalnego ograniczenia) zakresu odpowiedzialności karnej sprawcy. Samo ustalenie związku przyczynowego między zachowaniem sprawcy a skutkiem przestępnym nie jest wystarczającym warunkiem obiektywnego przypisania tego skutku danemu sprawcy. Nauka o obiektywnym przypisaniu posługuje się różnymi, teleologicznie ujętymi regułami przypisania skutku, spośród których najważniejszą rolę odgrywa reguła urzeczywistnienia stworzonego przez sprawcę niedozwolonego niebezpieczeństwa. W myśl tej reguły – kauzalne spowodowanie skutku może być tylko wtedy przypisane sprawcy, jeżeli urzeczywistniało się w nim niebezpieczeństwo, któremu zapobiec miało zachowanie naruszonego obowiązku ostrożności”.

Odstąpienie od skazania i ukarania – warunkowego umorzenia postępowania karnego

W chwili obecnej, korzysta Pani z najlepszej instytucji obecnej w prawie karnym, a mianowicie warunkowego umorzenia postępowania karnego. Zgodnie bowiem z art. 66 § 1 K.k.: „Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Zgodnie także z art. 67 § 3 K.k.: „Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę; sąd może nałożyć na sprawcę obowiązki wymienione w art. 72 § 1 pkt 1-3, 5-6b, 7a lub 7b, a ponadto orzec świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 lub zakaz prowadzenia pojazdów, wymieniony w art. 39 pkt 3, do lat 2. Przepisy art. 72 § 1a i 1b stosuje się odpowiednio”.

Warunkowe umorzenie postępowania jest środkiem polegającym na rezygnacji z prowadzenia postępowania karnego, tj. odstąpienia od skazania i ukarania sprawcy uznanego za winnego przestępstwa, jest więc środkiem reakcji karnoprawnej na przestępstwo (Cieślak, Polskie prawo, s. 485). Odstąpienie od skazania i ukarania następuje równocześnie z nałożeniem na sprawcę przestępstwa określonych obowiązków próby (art. 67 K.k.). Korzystanie z tego środka probacyjnego wymaga więc od sądu przekonania, że już samo jego zastosowanie jest dla sprawcy wystarczającą dolegliwością, gdyż będąc świadomy, że jest poddany próbie, nie popełni on żadnego nowego przestępstwa, przez co zostaną osiągnięte cele polityki karnej.

Świadczenie pieniężne – nawiązka na rzecz pokrzywdzonego w wypadku

Z uwagi na powyższe należy przyjąć, iż podczas warunkowego umorzenia postępowania karnego nie zostaje Pani prawomocnie skazana – poddana jest Pani jedynie okresowi próby, który w Pani przypadku nie jest nadmierny. Co więcej, przepis art. 67 § 3 K.k., jako lex specialis, jest samodzielną podstawą prawną orzeczenia świadczenia pieniężnego, który jako środek karny przewidziany został w art. 39 pkt 7 K.k. Świadczenie pieniężne polega na zapłaceniu kwoty nieprzekraczającej 60 tys. zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej (zob. uwagi do art. 43a § 1). Fundusz ten jest państwowym funduszem celowym, którego dysponentem jest Minister Sprawiedliwości (art. 43 § 2 K.k.w.). Podstawową funkcją orzeczenia tego środka w ramach okresu próby jest potrzeba kształtowania informacyjnej polityki karania w ten sposób, aby przy zastosowaniu warunkowego umorzenia postępowania w świadomości społecznej nie powstało błędne przekonanie o bezkarności sprawcy popełniającego przestępstwo (uchwała SN z 21.06.1995 r., I KZP 18/95, OSNKW 1995, Nr 9-10, poz. 55). W doktrynie zwraca się także uwagę na wychowawczo-poprawczy charakter tego środka, jaki spełnia on wobec sprawcy (zob. B. Kunicka-Michalska, Warunkowe umorzenie, s. 1020).

Z doświadczenia więc wskazuję, iż nałożony na Panią obowiązek nie jest nadmierny, jest to wręcz podstawowe świadczenie orzekane przez sąd.

Zakaz prowadzenia pojazdów

Wobec osoby poddanej próbie sąd może orzec także, na podstawie przesłanek określonych w art. 42 § 1 K.k., zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju do 20 lat, przy czym okres, na który orzeka się zakaz, nie może być dłuższy od wyznaczonego okresu próby (zob. wyrok SN z 26.02.2007 r., IV KK 22/07, OSNwSK 2007, Nr 1, poz. 512). Sąd może zatem orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Z uwagi na powyższe podnoszę, iż orzeczony wobec Pani zakaz prowadzenia pojazdów jest orzeczony w zakresie minimalnym. W mojej ocenie środki karne nie są nadmierne, a oscylują wręcz w dolnej granicy. Warunkowe umorzenie postępowania karnego jest dla Pani również bardzo korzystne, albowiem co do zasady nie zostaje Pani osobą skazaną.

Teraz, jeżeli wniosek został skierowany do sądu, może Pani „negocjować” z sądem w tym zakresie, w szczególności w zakresie wysokości świadczenia pieniężnego. Proszę na rozprawie wskazać, iż jest Pani jedynym żywicielem rodziny, prawo jazdy stanowi Pani warunek w pracy – jednak wszystko zależy od decyzji sądu. Jak wskazałam, przy czynie z art. 177 K.k., utrata prawa jazdy jest wręcz środkiem karnym następczym, nie znam osobiście sytuacji, aby sprawca nie otrzymał takiego środka karnego. U Pani także został orzeczony w najniższym wymiarze. Jednak proszę spróbować na rozprawie przekonać sąd. Proszę stawić się na posiedzeniu i zająć stanowisko w sprawie – wskazać, że nie zgadza się Pani z orzeczonym zakazem, albowiem jest to Pani warunek świadczenia pracy. Na te okoliczność może Pani przedłożyć np. zaświadczenie z pracy.

Może Pani także zaproponować, zamiast orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów, zwiększenie świadczenia pieniężnego. Jak jednak wskazałam, są to środki karne fakultatywne i zależą jedynie od ostatecznej decyzji sądu. Przy czym nie gwarantuję sukcesu, albowiem orzeczony środek karny jest często stosowany w takich sprawach, a sąd najczęściej postępuje zgodnie z wnioskiem prokuratora.

* Opis sprawy z grudnia 2019 r.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.