Jaka kara grozi za jazdę po marihuanie?

Karalność prowadzenia pojazdu pod wpływem środka odurzającego

Opisany czyn może stanowić przestępstwo z art. 178a § 1 Kodeksu karnego (K.k.) lub wykroczenie z art. 87 § 1 Kodeksu wykroczeń (K.w.), o czym szczegółowo napisze dalej.

Zgodnie z treścią art. 178a § 1 K.k.:

„Art. 178a. § 1. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”

W przypadku zakwalifikowania czynu z powyższego artykułu sąd wymierza karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Zakładając, że nie był Pan wcześniej karany, najprawdopodobniej, skazując Pana za to przestępstwo, sąd wymierzy karę grzywny.

Dodać należy, że oprócz kary sąd orzeknie również środki karne. Po pierwsze zgodnie z art. 42 § 2 K.k. Sąd w przypadku skazania sprawcy za przestępstwo z art.  178a 1 K.k. obowiązkowo orzeka o zakazie prowadzenia pojazdów, na okres nie krótszy niż 3 lata. Maksymalnie można orzec zakaz na 15 lat.

Ponadto na podstawie art. 43a § 2 K.k. sąd obowiązkowo zasądzi od Pana świadczenie pieniężne w kwocie minimum 5000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Opisane środki karne sąd musi orzec obok kary głównej.

Wykroczenie prowadzenia pojazdu po użyciu środka odurzającego

W przypadku wykroczenia z art. 87 § 1 K.w.:

„Art. 87. [Prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu]

§ 1. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych.”

§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów.”

Jak widać, w przypadku wykroczenia zagrożenie karą jest niższe i obejmuje karę aresztu (od 5 do 30 dni – art. 19 K.w.) lub grzywny nie niższej niż 2500 zł. Ponadto sąd również musi orzec zakaz prowadzenia pojazdów. Jak wynika z art. 29 § 1 K.w.: „§ 1. Zakaz prowadzenia pojazdów wymierza się w miesiącach lub latach, na okres od 6 miesięcy do 3 lat.”

Stężenie środka odurzającego w organizmie a klasyfikacja czynu i wymiar kary

Należy dalej wskazać, że w przypadku środków odurzających, inaczej niż w przypadku alkoholu, ustawa nie określa dopuszczalnego stężenia tego środka w organizmie, co pozwalałoby w prosty osób ocenić, czy sprawca dopuścił się przestępstwa czy wykroczenia.

W świetle przepisów różnica sprowadza się do tego, czy sprawca był pod wypływem czy jedynie po użyciu takiego środka. Ocenia to sąd na podstawie całokształtu dowodów w sprawie. Jeśli środek odurzający wpływał na kierującego, jego zdolności psychomotoryczne, koncentrację itp., to należy uznać, że był on pod wpływem takiego środka. Sąd Najwyższy stwierdził, że stanem pod wpływem środka odurzającego jest taki stan, który wywołuje – w zakresie oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy, zwłaszcza zakłócenia czynności psychomotorycznych -–takie same skutki jak spożycie alkoholu powodujące stan nietrzeźwości. Stan po użyciu wystąpi, jeśli wprawdzie wykryto w organizmie śladowe ilości środka odurzającego, ale nie wypływały one w żadnym razie na zdolność do prowadzenia pojazdu.

W praktyce, w tego typu sprawach przeprowadza się już najczęściej na etapie postępowania przygotowawczego dowód z opinii biegłego, który w oparciu o wyniki badania krwi, stężenie wykrytego środka oraz pozostałe dowody w sprawie ocenia, czy kierujący był pod wypływem środka odurzającego. Dodam również z doświadczenia, że dla biegłych oraz sądów najczęściej granicą dla rozróżnienia „stanu po użyciu” od „stanu pod wpływem” dla substancji psychotropowej delta 9 THC jest stężenie o wartość 2,5 ng/ml we krwi. W przypadku gdy to stężenie jest niższe, najprawdopodobniej czyn zostanie zakwalifikowany jako wykroczenie. Nadmienię jednak, że to rozgraniczenie nie znajduje oparcia w stanie prawnym, a wynika jedynie z praktyki biegłych i orzeczeń sądów powszechnych. Dlatego też niezależnie od stężenia wykrytego w organizmie postępowanie może mieć różny przebieg i istnieje możliwość podjęcia stosownej obrony.

Możliwości i środki obrony w postępowaniu

Przechodząc do odpowiedzi na Pana pytanie. Jeśli w toku dalszego postępowania prokuratura postawi Pani zarzut popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 K.k., to istnieje wiele możliwości i środków obrony. Z uwagi na złożoność tematu przedstawię te najbardziej ogólne i oczywiste.

Po pierwsze, może Pan nie przyznać się do stawianych zarzutów, kwestionować opinie biegłych oraz fakt, iż nie znajdował się Pan pod wpływem środka odurzającego, a jedynie był po jego użyciu, co powinno skutkować ukaraniem Pana za wykroczenie, a nie za przestępstwo. W tym celu może Pan naprowadzać dowody na tę okoliczność oraz wypowiadać się co do zgromadzonych dowodów. W sądzie będzie Pan mógł uczestniczyć w przesłuchaniach świadków, biegłych i innych czynnościach. Podjęcie obrony w takiej sprawie wymaga jednak doświadczenia i zaangażowanie zawodowego obrońcy z całą pewnością zwiększy szanse powodzenia.

Po drugie, może Pan na etapie postępowania przygotowawczego dobrowolnie poddać się karze i ustalić z prokuratorem wspólnie karę, którą następnie będzie musiał zatwierdzić sąd. Dodam tylko, że negocjacje obejmą rodzaj i wysokość kary (np. grzywna i jej wysokość), ale również środki karne. Negocjacjom nie będą podlegały te minimalne środki, które trzeba orzec, tj. minimum 3-letni zakaz prowadzenia pojazdów oraz nawiązka 5000 zł. Ale można ustalić, że prokuratura nie zażąda ich orzeczenia w wyższym wymiarze.

Przesłanki zastosowania warunkowego umorzenia postępowania

Po trzecie, istnieje możliwość ubiegania się o warunkowe umorzenie postępowania. Jest to zdecydowanie najkorzystniejsze rozwiązanie, ale nie zawsze możliwe.

„Art. 66. § 1. Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.”

Jak widać, podstawowym warunkiem ubiegania się o warunkowe umorzenie jest niekaralność za przestępstwo umyślne. W przypadku warunkowego umorzenia sąd nie wymierza żadnej kary, a Pan nie będzie miał statusu osoby karanej. Co więcej, warunkowo umarzając postępowanie, sąd nie jest już zobligowany do orzeczenia środków karnych, czyli minimum 3-letniego zakazu prowadzenia pojazdów i świadczenia pieniężnego w kwocie 5000 zł.

Zgodnie z art. 67 § 3 K.k. umarzając postępowanie sąd może (ale nie musi) nałożyć na sprawę zakaz prowadzenia pojazdów do lat 2 lub świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7. To, czy sąd orzeknie którykolwiek z tych środków, będzie już zależało od uznania sądu. Nie stoi to na przeszkodzie, aby dostarczyć sądowi jak najwięcej argumentów przemawiających za ich nieorzekaniem.

Nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpienie od jej wymierzenia

Jeśli czyn zostanie zakwalifikowany jako wykroczenie i zostanie złożony do sądu wniosek o Pana ukaranie, to proszę ubiegać się o nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzania w oparciu o art. 39 K.w.

„Art. 39. § 1. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie można – biorąc pod uwagę charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy – zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego.

§ 2. Nadzwyczajne złagodzenie polega na wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo kary łagodniejszego rodzaju.

§ 3. (uchylony).

§ 4. W razie odstąpienia od wymierzenia kary można zastosować do sprawcy środek oddziaływania społecznego, mający na celu przywrócenie naruszonego porządku prawnego lub naprawienie wyrządzonej krzywdy, polegający zwłaszcza na przeproszeniu pokrzywdzonego, uroczystym zapewnieniu niepopełniania więcej takiego czynu albo zobowiązania sprawcy do przywrócenia stanu poprzedniego.”

Jak widać, w oparciu o ten przepis sąd może nawet całkowicie odstąpić od wymierzenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.

Dodam, że właściwa strategia dalszej obrony powinna być uzależniona od wielu czynników, których nie jestem w stanie na ten moment przeanalizować, takich jak: analiza akt sprawy i zgromadzonych dowodów, szczegółowe okoliczność popełnienia czynu, Pana sytuacja w zakresie uprzedniej karalności za przestępstwa i wykroczenia, Pana warunki i właściwości osobiste, sytuacja życiowa, czy wreszcie faktyczne stężenie środka odurzającego we krwi. Sugeruję skorzystać z pomocy zawodowego obrońcy, który oceni szczegółowo Pana sprawę i podejmie najwłaściwsze dla Pana środki obrony.

* Opis sprawy z marca 2022 r.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.