Podejrzany o przywłaszczenie mienia pracodawcy

Oskarżenie byłego pracodawcy o przywłaszczenie firmowego laptopa

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu postępowania karnego (K.p.k.) oraz Kodeksu karnego (K.k.).

Zatem otrzymał Pan wezwanie do stawiennictwa w charakterze świadka w sprawie o czyn z art. 284 § 2 K.k.

W pierwszej kolejności należałoby odszukać dokumenty potwierdzające zakup na własne potrzeby nowego laptopa. Dobrze byłoby gdyby dysponował Pan dokumentami potwierdzającymi imienne zakupienie sprzętu IT na Pana (faktura, przelew bankowy).

Po drugie, zasadne jest odszukanie w korespondencji z byłym pracodawcą (SMS, mail, inne komunikatory internetowe), w której poruszana była kwestia zatrzymania przez Pana sprzętu IT i następczego wysłania do Pana faktury.

Po trzecie, proszę próbować ustalić, czy tego rodzaju praktyki były także stosowane względem innych pracowników, a jeżeli tak, to kiedy tym byłym pracownikom zostały doręczone faktury za sprzęt IT.

Po czwarte, jako świadkowi nie może być Panu postawiony zarzut. Nie sądzę bowiem, aby pracownik policji lub prokuratury popełnił błąd w czasie wypisywania wezwania do stawiennictwa.

Przytoczę tu pełną treść art. 284 K.k., który ma w przedmiotowej sprawie najistotniejsze znaczenie.

„Art. 284. § 1. Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 4. Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.”

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 siepania 1978 r., sygn. akt Rw 285/78: „Różnica między przestępstwem kradzieży [...] a przestępstwem przywłaszczenia [...] polega na tym, że sprawca kradzieży zabiera z posiadania innej osoby cudze mienie ruchome w celu przywłaszczenia, natomiast sprawca przestępstwa określonego w art. 204 § 1 k.k. [z 1969 r., obecnie art. 284 k.k. – przyp. M.S.] przywłaszcza sobie cudze mienie ruchome, które nie zostało mu powierzone, jednakże znalazło się już w jego legalnym, nie bezprawnym, posiadaniu”.

Na czym polega przestępstwo przywłaszczenia?

Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 20 lipca 1999 r., sygn. akt II AKa 136/99, wskazał, iż „strona podmiotowa przestępstwa z art. 284 § 1 k.k. ma charakter umyślny i kierunkowy; sprawca musi działać w ściśle określonym celu, którym jest przywłaszczenie cudzej rzeczy (mienia). Nie wystarcza, że sprawca godził się na możliwość przywłaszczenia. Niezbędne dla przypisania mu przywłaszczenia jest, by tego chciał, by to było jego celem. Umyślność jest ściśle związana ze stanem świadomości sprawcy czynu zabronionego. O zachowaniu umyślnym można mówić jedynie wtedy, gdy sprawca obejmuje swoją świadomością wszystkie istotne elementy czynu, wszystkie jego podstawowe znamiona, a istotnym wyznacznikiem tego, że sprawca obejmuje czyn swój świadomością, a zatem i umyślnością jest jego zamiar”. W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 6 października 1998 r., sygn. akt II AKa 108/98, w którym wskazano, że „niezbędnym składnikiem przywłaszczenia jest pod względem podmiotowym zamiar sprawcy pozbawienia właściciela mienia stanowiącego jego własność, a znajdującego się w posiadaniu sprawcy i zatrzymanie tego mienia wbrew woli właściciela. Samo tylko bezprawne zatrzymanie cudzego mienia i nawet używanie go chociażby w celu osiągnięcia zysku, bez zamiaru jego zatrzymania nie stanowi przestępstwa przywłaszczenia”. Nie bez znaczenia dla przedmiotowej sprawy pozostaje także pogląd, który Sąd Apelacyjny w Lublinie wyraził w wyroku z dnia 3 grudnia 1998 r., sygn. akt II AKa 176/98, zgodnie z którym „przywłaszczeniem w rozumieniu art. 284 k.k. jest bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie cudzym mieniem ruchomym przez włączenie go do majątku swojego lub innej osoby i powiększenie w ten sposób swojego lub innej osoby stanu posiadania bądź też przeznaczenie go na inny cel niż przekazanie właścicielowi. Zamiar przywłaszczenia należy oceniać nie na podstawie okoliczności istniejącej w chwili zawierania transakcji, w wyniku której sprawca znalazł się w legalnym posiadaniu cudzego mienia, ale na podstawie okoliczności istniejącej w chwili powierzenia mu mienia”.

Mając na uwadze powyższe rozważania, od okoliczności konkretnej sprawy zaleć będzie, czy będziemy mieli do czynienia z przestępstwem przywłaszczenia, a jeżeli tak, to z jakim, tj. czy § 1, czy z § 2. Każda tego rodzaju sprawa wymaga bowiem odrębnej analizy, zaś odpowiedzialność karna jest uzależniona od wielu najdrobniejszych kwestii.

Uważam, że jeżeli uda się Panu wykazać, że pracodawca sam zaproponował zatrzymanie laptopa za ewentualną fakturą, to nie powinien się Pani niczego obawiać. Na przesłuchanie należy zabrać ze sobą laptopa celem ewentualnego oddania ze wskazaniem, że były pracodawca miał wystawić fakturę za ten sprzęt, czego do tej pory nie uczynił. Proszę także popytać byłych kolegów z pracy, czy tego rodzaju działania miały miejsce w odniesieniu do nich.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼