Czy można uniknąć zapłaty zadośćuczynienia po wyjściu z więzienia?

• Data: 2025-03-10 Autor: Katarzyna Bereda

Osoba po wyjściu z zakładu karnego jest obowiązana do zapłaty zadośćuczynienia, ale chce doprowadzić do jego umorzenia. Czy jest taka opcja? Ta osoba jest już na wolności. Będąc w więzieniu, dowiedziała się od innych przebywających osadzonych, że istnieje taka możliwość.

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Czy można uniknąć zapłaty zadośćuczynienia po wyjściu z więzienia?

Orzeczenie zapłaty zadośćuczynienia 

Niestety nie ma takiej możliwości, jeżeli zadośćuczynienie/naprawienie szkody lub nawiązka zostały ujęte w wyroku skazującym, a wyrok ten jest prawomocny.

Zgodnie bowiem z treścią art. 46 Kodeksu karnego:

„§ 1. W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego o możliwości zasądzenia renty nie stosuje się.

§ 2. Jeżeli orzeczenie obowiązku określonego w § 1 jest znacznie utrudnione, sąd może orzec zamiast tego obowiązku nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego, a w razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu. W razie gdy ustalono więcej niż jedną taką osobę, nawiązki orzeka się na rzecz każdej z nich.

§ 3. Orzeczenie odszkodowania lub zadośćuczynienia na podstawie § 1 albo nawiązki na podstawie § 2 nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu niezaspokojonej części roszczenia w drodze postępowania cywilnego”.

Orzeczenie nawiązki na podstawie art. 46 § 2 jest fakultatywne.

Znaczenie użytego w art. 46 § 2 zwrotu „może orzec” trzeba tłumaczyć zgodnie z jego gramatycznym brzmieniem, bez potrzeby dokonywania wykładni. Z tego brzmienia wynika, że zwrot „może orzec” nie wskazuje na uprawnienie do wyboru środka karnego orzekanego obligatoryjnie, lecz na uprawnienie do orzeczenia lub nie nawiązki zamiast obowiązku naprawienia szkody. Gdyby bowiem zamiarem ustawodawcy była regulacja, według której sąd miałby obowiązek orzeczenia także nawiązki, to w treści art. 46 § 2 użyłby on niewątpliwie określenia „orzeka”, jak uczynił to w § 1 tego przepisu, lub zredagowałby art. 4 w sposób pozwalający uniknąć niezręczności, jaka wynikałaby z nałożenia na sąd obowiązku orzekania nawiązki zamiast innego środka, objętego również obowiązkiem orzeczenia go przez sąd (zob. np. uchw. SN z 20.6.2000 r., sygn. akt I KZP 5/00).

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Wykonanie wyroku

Wskazuję, iż w przypadku zawarcia obowiązku naprawienia szkody w wyroku orzeczenie to podlega wykonaniu i nie można go uchylić, jeżeli wyrok jest prawomocny. Jedynie w przypadku gdy wyrok nie jest prawomocny, może Pan próbować złożyć apelację – po uprzednim złożeniu wniosku o uzasadnienie. Obecnie natomiast, gdy wyrok jest prawomocny, należy wykonać obowiązek naprawienia szkody lub porozumieć się z pokrzywdzonym co do jego wykonania.

Przykłady

Zadośćuczynienie za obrażenia

W wyniku bójki pokrzywdzony doznał poważnych obrażeń. Sąd w prawomocnym wyroku orzekł obowiązek zapłaty zadośćuczynienia na jego rzecz przez skazanego. Skazany, mimo trudnej sytuacji finansowej, musi wykonać wyrok, ponieważ nie ma możliwości uchylenia tego obowiązku.

 

Nawiązka za wypadek drogowy

Sprawca wypadku drogowego, w którym zginęła bliska osoba, został zobowiązany w prawomocnym wyroku do zapłaty nawiązki na rzecz rodziny zmarłego. Rodzina nie może wnioskować o zwiększenie nawiązki ani jej uchylenie, ponieważ wyrok jest ostateczny.

 

Apelacja w sprawie naprawienia szkody

Skazany został zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej zniszczeniem mienia. Przed uprawomocnieniem wyroku skorzystał z prawa do apelacji, argumentując, że kwota zasądzona jest zbyt wysoka. Po uprawomocnieniu nie miał już takiej możliwości i musiał wykonać wyrok.

Podsumowanie

Prawomocny wyrok zobowiązujący do zapłaty zadośćuczynienia, naprawienia szkody lub nawiązki musi zostać wykonany i nie można go uchylić. Apelacja jest możliwa jedynie przed uprawomocnieniem wyroku.

Oferta porad prawnych

Oferujemy profesjonalne wsparcie prawne w sprawach związanych z zadośćuczynieniami, naprawieniem szkody oraz nawiązkami, w tym analizę wyroków i możliwość apelacji. Doradzamy również, jak skutecznie wykonać prawomocne orzeczenia lub negocjować z pokrzywdzonym.

Źródła:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-budowlane.info

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

spolkowy.pl

prawo-cywilne.info

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

praworolne.info

ewindykacja24.pl

prawozus.pl