Telefon i laptop zatrzymane przez żandarmerię, co zrobić, by je odzyskać?

Uprawnienie organów do zatrzymania rzeczy na czas postępowania

Zgodnie z art. 217 Kodeksu postępowania karnego (K.p.k.):

§ 1. Rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym, przepadku, środków kompensacyjnych albo roszczeń o naprawienie szkody należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki – także na żądanie Policji lub innego uprawnionego organu.

§ 2. Osobę mającą rzecz podlegającą wydaniu wzywa się do wydania jej dobrowolnie.

§ 3. W razie zatrzymania rzeczy stosuje się odpowiednio przepis art. 228. Protokołu można nie sporządzać, jeżeli rzecz załącza się do akt sprawy.

§ 4. Jeżeli wydania żąda Policja albo inny uprawniony organ działający we własnym zakresie, osoba, która rzecz wyda, ma prawo niezwłocznie złożyć wniosek o sporządzenie i doręczenie jej postanowienia sądu lub prokuratora o zatwierdzeniu zatrzymania, o czym należy ją pouczyć. Doręczenie powinno nastąpić w terminie 14 dni od zatrzymania rzeczy.

§ 5. W razie odmowy dobrowolnego wydania rzeczy można przeprowadzić jej odebranie. Przepisy art. 220 § 3 i art. 229 stosuje się odpowiednio.

Protokół zatrzymania rzeczy

Protokół zatrzymania rzeczy lub przeszukania powinien, oprócz wymagań wymienionych w art. 148 i art. 148a K.p.k., zawierać oznaczenie sprawy, z którą zatrzymanie rzeczy lub przeszukanie ma związek, oraz podanie dokładnej godziny rozpoczęcia i zakończenia czynności, dokładną listę zatrzymanych rzeczy i w miarę potrzeby ich opis, a nadto wskazanie polecenia sądu lub prokuratora. Jeżeli polecenie nie zostało uprzednio wydane, zamieszcza się w protokole wzmiankę o poinformowaniu osoby, u której czynność przeprowadzono, że na jej wniosek otrzyma postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia czynności.

Zbędność rzeczy dla postępowania karnego i obowiązek niezwłocznego ich zwrotu

Art. 230 K.p.k. wskazuje zaś, że:

§ 1. Jeżeli zatrzymanie rzeczy lub przeszukanie nastąpiło bez uprzedniego polecenia sądu lub prokuratora, a w ciągu 7 dni od dnia czynności nie nastąpiło jej zatwierdzenie, należy niezwłocznie zwrócić zatrzymane rzeczy osobie uprawnionej, chyba że nastąpiło dobrowolne wydanie, a osoba ta nie złożyła wniosku, o którym mowa w art. 217 § 4.

§ 2. Należy również zwrócić osobie uprawnionej zatrzymane rzeczy niezwłocznie po stwierdzeniu ich zbędności dla postępowania karnego. Jeżeli wyniknie spór co do własności rzeczy, a nie ma dostatecznych danych do niezwłocznego rozstrzygnięcia, odsyła się osoby zainteresowane na drogę procesu cywilnego.

§ 3. Rzeczy, których posiadanie jest zabronione, przekazuje się właściwemu urzędowi lub instytucji. Jeżeli rzeczy mają wartość naukową, artystyczną lub historyczną, na wniosek lub za zgodą muzeum, można je przekazać temu muzeum.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy: Art. 230 § 2 K.p.k. obliguje organy procesowe do zwrotu osobie uprawnionej zatrzymanych rzeczy niezwłocznie po stwierdzeniu ich zbędności dla postępowania karnego. Do kategorii przedmiotów podlegających zwrotowi należą te, które nie mają już znaczenia w postępowaniu dowodowym, a co do których nie ma podstaw do orzeczenia przepadku na podstawie przepisów prawa materialnego (postanowienie SN z dnia 18 maja 2017 r. sygnatura akt III KK 495/16).

Skoro zatrzymanie było zatwierdzone przez prokuraturę, to wydanie nastąpi po stwierdzeniu zbędności rzeczy zatrzymanych dla toczącego się postępowania karnego. Nie wiem, na jakim etapie jest to postępowanie. W świetle § 2 wymienionego przepisu nie budzi wątpliwości, że zwrot rzeczy zbędnej dla postępowania karnego osobie uprawnionej do jej otrzymania jest obowiązkiem sądu lub w postępowaniu przygotowawczym prokuratora, który to obowiązek powinien zostać wykonany w czasie możliwie najkrótszym od jego powstania (stwierdzenia zbędności rzeczy).

Zażalenie na zbyt długie przetrzymywanie rzeczy

Na postanowienie dotyczące zatrzymania rzeczy i w przedmiocie dowodów rzeczowych oraz na inne czynności przysługuje zażalenie osobom, których prawa zostały naruszone; zażalenie na postanowienie wydane lub czynność dokonaną w postępowaniu przygotowawczym rozpoznaje sąd rejonowy, w okręgu którego prowadzone jest postępowanie.

Może więc Pan wystąpić do organu – który dokonał zatrzymania, jak i do prokuratury, która dokonała zatwierdzenia, z pismem – z zapytaniem, czy rzeczy są już zbędne dla toczącego się postępowania i kiedy może Pan oczekiwać ich zwrotu. W tej sprawie najpierw zalecam napisać do żandarmerii. Względnie do żandarmerii z kopią do wiadomości prokuratury zatwierdzającej.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555

2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2017 r., III KK 495/16

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.