Umorzenie postępowania w sprawie nieuczciwego sprzedawcy - co zrobić?

Postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa przez prokuraturę

Zgodnie z treścią art. 306 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania karnego (K.p.k.): „Na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa przysługuje zażalenie: 1) pokrzywdzonemu (…)”. Jak wskazał organ, umorzono postępowanie w niniejszej sprawie, albowiem czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa.

Regulacja art. 306 § 1 pkt 2 zawiera drugą negatywną przesłankę procesową, odwołującą się do okoliczności, z których wynika, że „czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego” albo „ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa”. Pierwszy z terminów odnosi się do sytuacji, gdy czyn wprawdzie zaistniał, ale brak jest w nim znamion pozwalających na stwierdzenie, że mamy do czynienia z czynem zabronionym. Będzie to zachodzić w sytuacji, gdy konkretny czyn nie przejawia się atakiem na dobro prawne i naruszeniem reguł postępowania z tym dobrem. W takiej sytuacji czyn jest pozbawiony w ogóle cechy społecznej szkodliwości. Trafnie więc przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z 01.12.2000 r. (IV KKN 509/98, OSNKW 2001, Nr 5-6, poz. 45), gdzie czytamy, że „nie ponosi odpowiedzialności karnej za dokonanie przestępstwa skutkowego osoba, której zachowanie nie stwarzało albo w sposób znaczący nie zwiększało niebezpieczeństwa dla dobra chronionego prawem”. Zatem jeżeli okaże się, że dany czyn w ogóle nie naraża dobra prawnokarnie chronionego, to wówczas należy uznać, że nie zawiera on znamion czynu zabronionego i należy podjąć decyzję o odmowie wszczęcia postępowania karnego. Brak pewności w tej kwestii oznacza konieczność podjęcia czynności przez organy ścigania zmierzających do ustalenia, czy czyn zabroniony zaistniał, czy też nie (por. W. Daszkiewicz, Przestępność czynu, s. 954-968; A. Czapigo, Umorzenie postępowania, s. 49).

Zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa

Z uwagi na powyższe, a także przyznanie się sprawcy do winy i wyrażanie przez niego chęci naprawienia szkody, decyzja organu jawi się jako niezasadna, a więc powinna Pani w terminie 7 dni od doręczenia niniejszego postanowienia złożyć zażalenie do właściwego sadu rejonowego – za pośrednictwem prokuratury rejonowej, która wydała sporne postanowienie. W zażaleniu powinna Pani wskazać sygnaturę sprawy oraz postanowienie, które Pani kwestionuje. Oprócz tego powinna Pani wskazać swoje dane oraz dane organu i sądu.

Zaskarżonemu postanowieniu powinna Pani w szczególności zarzucić naruszenie przez organ art. 17 § 1 pkt 2 K.p.k. przez jego niewłaściwe zastosowanie i stwierdzenie, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego, podczas gdy sprawca przyznał się do winy i jego sprawstwo jest jasne. Ponadto powinna Pani wskazać także na wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienia i skierowania sprawy ponownie do rozpoznania.

Uzasadnienie zażalenia

W uzasadnieniu powinna Pani wskazać wszystkie okoliczności w sprawie, które wystąpiły od początku postępowania, a także podnieść, iż sprawca przyznał się do winy i wyraził chęć zwrotu pieniędzy, co uzasadnia, iż czyn nosi znamiona czynu zabronionego. Należy bowiem podnieść, iż do znamion przestępstwa z art. 286 § 1 Kodeksu karnego (K.k.) należą trzy oszukańcze sposoby jego popełnienia: wprowadzenie innej osoby w błąd, wyzyskanie błędu, wyzyskanie niezdolności innej osoby do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Pierwszy i drugi opiera się na błędzie pokrzywdzonego, którego wyobrażenie o rzeczywistości nie odpowiada faktom w zakresie istotnym dla podjęcia decyzji o określonym rozporządzeniu mieniem (wyrok SN z 02.12.2002 r., IV KKN 135/00, Prok. i Pr. – wkł. 2003, Nr 6, poz. 8). Sprawca albo błąd ten wywołuje, przedstawiając pokrzywdzonemu fałszywy obraz rzeczywistości, albo wykorzystuje fakt, że pokrzywdzony z innego powodu jest już w błędzie. Trzeci sposób popełnienia oszustwa wiąże się ze szczególnymi cechami osoby dokonującej rozporządzenia mieniem. Jej niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania może mieć charakter zarówno trwały (gdy przyczyną jest np. niedojrzałość), jak i przejściowy (gdy przyczyną jest np. stan odurzenia) (zob. np. wyrok SA we Wrocławiu z 18.12.2015 r., II AKa 307/15, Legalis; wyrok SA w Gdańsku z 18.11.2015 r., II AKa 339/15, Legalis).

Przestępstwo oszustwa

Oszustwo jest przestępstwem materialnym, na co wskazuje znamię czynnościowe „doprowadza”. Dokonanie oszustwa następuje zatem dopiero z chwilą niekorzystnego rozporządzenia mieniem (wyrok SN z 15.11.2002 r., IV KKN 618/99, Prok. i Pr. – wkł. 2003, Nr 6, poz. 7), które pozostaje w związku przyczynowym z oszukańczymi metodami postępowania sprawcy (wyrok SN z 19.07.2007 r., V KK 384/06, KZS 2008, Nr 1, poz. 28; wyrok SA w Łodzi z 12.8.2014 r., II AKa 142/14, Legalis). „Przypisanie realizacji znamion art. 286 § 1 K.k. wymaga nie tylko wykazania, że sprawca wprowadził pokrzywdzonego w błąd, ale także udowodnienia, że następstwem tego wprowadzenia w błąd było (albo miało być) doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Musi zatem istnieć związek przyczynowy pomiędzy oszukańczym zachowaniem sprawcy a skutkiem w postaci podjęcia przez pokrzywdzonego decyzji dotyczącej jego majątku, jakiej nie podjąłby bez tego wprowadzenia w błąd” (wyrok SA w Katowicach z 16.02.2017 r., II AKa 526/16, Biul. SA w Katowicach 2017, Nr 2, s. 6-7, w sprawie, w której oskarżony posłużył się podrobionym zaświadczeniem o braku zaległości podatkowych, ale niewielka zaległość, którą oskarżony chciał ukryć, nie miała wpływu na ewentualną decyzję dotyczącą rozporządzenia mieniem przez drugą stronę).

Mając powyższe na uwadze, a także okoliczność, iż sprawca chciał naprawić szkodę, jak najbardziej powinna Pani złożyć zażalenie w sprawie i wskazać okoliczności jak powyżej.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼