Indywidualne porady prawne
Procedura postępowania karnego w sprawie o uporczywe nękanie z art. 190a Kodeksu karnego
Autor: Katarzyna Bereda
Proszę o informację na temat procedury postępowania przy zgłoszeniu nękania z art. 190a Kodeksu karnego. Zostałem wezwany i przesłuchany w charakterze świadka. Zastanawiam się, jaki jest dalszy ciąg zdarzeń - czy postępowanie na tym etapie zostanie umorzone, czy stanę się podejrzanym, czy jest do tego potrzebny wniosek zgłaszającego o ściganie. Nie wiem, co było w zgłoszeniu. Zgłasza się tylko samo zajście, czy zgłaszający musi złożyć odrębny wniosek o ściganie, czy jest to to samo zgłoszenie? Nigdy nie byłem karany. Cała sprawa dotyczy zajścia, które trwało ok. 3 dni od momentu kłótni. Nie spodziewałem się, że ktoś zacznie wzywać policję etc. W sobotę wieczorem doszło do kłótni, po której usiłowałem się skontaktować - e-maile, telefony, SMS-y, co pewnie zostało odebrane jako natarczywe nękanie. Została wezwana policja - nie wykonywałem żadnych gróźb ani nie przejawiałem agresji. Na koniec złośliwie zastawiłem pod domem samochód, zastawiając wjazd i pojawiając się jeszcze 2-3 razy.
Jak długo może potrwać cała procedura postępowania karnego, czy i kiedy postępowanie zostanie umorzone, w jakiej sytuacji mogę stać się podejrzanym? Nie wiem, co było w zgłoszeniu, czy moje zachowanie ma znamiona art. 190a i czy było"wystarczająco" uporczywe. No i oczywiście nie wiem, na ile wspomniana osoba jest zdeterminowana, żeby piętrzyć mi problemy.
Postępowanie o uporczywe nękanie
Zgodnie z treścią art. 190a § 1 Kodeksu karnego ?kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3?.
Jak wynika z powyższego, dobrem chronionym jest związane z ochroną wolności człowieka prawo do życia w poczuciu bezpieczeństwa, tj. wolnego od jakiejkolwiek formy dręczenia, nękania i poczucia zagrożenia. Ochronie podlega zatem wolność psychiczna człowieka, ale także jego prawo do ochrony życia prywatnego i rodzinnego, gdyż sprawca może być karany również za istotne naruszenie prywatności ofiary. Najczęściej jednak istotą tego czynu będzie sytuacja, w której sprawca dokonuje zamachu na psychikę człowieka poprzez naruszenie jego prywatności. W art. 190a § 2 dodatkowo ochronie podlegają wizerunek oraz dane osobowe pokrzywdzonego, a w art. 190a § 3 także jego życie.
Przez nękanie należy rozumieć wielokrotne, powtarzające się prześladowanie wyrażające się w podejmowaniu różnych naprzykrzających się czynności, których celem jest udręczenie, utrapienie, dokuczenie lub niepokojenie pokrzywdzonego albo jego osoby najbliższej.
Jak wynika z opinii doktryny:
?Mogą to być zachowania zarówno legalne, jeśli oceniać je pojedynczo, polegające np. na wysyłaniu listów (tradycyjnych lub elektronicznych) i SMS-ów, telefonowaniu, nachodzeniu w różnych miejscach, jak również nielegalne, wyrażające się np. w grożeniu, włamywaniu się do skrzynek na listy lub do mieszkania ofiary w celu pozostawienia wiadomości lub innych przedmiotów. Ze względu na charakter dobra chronionego podejmowane przez sprawcę czynności nie mogą przybrać postaci bezpośredniego zamachu fizycznego, tj. na zdrowie, życie lub nietykalność osobistą pokrzywdzonego lub jego osoby najbliższej. Mogą zawierać się natomiast w bezprawnym postępowaniu z rzeczą stanowiącą własność ofiary lub atakować jego cześć lub dobre imię (np. przez rozpowszechnianie nieprawdziwych i przykrych wiadomości) (red. Grześwkowiak, Legalis 2019). Negatywny stosunek sprawcy do pokrzywdzonego wzmocniony jest dodatkowo właściwością jego zachowania, zawierającą się w uporczywości nękania. Ustawodawca kryminalizuje zatem tylko takie zachowania odpowiadające nękaniu, które mają charakter długotrwały. O uporczywym zachowaniu się sprawcy świadczyć bowiem będzie z jednej strony jego szczególne nastawienie psychiczne, wyrażające się w nieustępliwości nękania, tj. trwaniu w swego rodzaju uporze, mimo próśb i upomnień pochodzących od pokrzywdzonego lub innych osób o zaprzestanie przedmiotowych zachowań, z drugiej natomiast strony ? dłuższy upływ czasu, przez który sprawca je podejmuje? (wyrok SA we Wrocławiu z 19.2.2014 r., sygn. akt II AKa 18/14).
Uporczywe nękanie jest typem, którego ściganie następuje w trybie publicznoskargowym na wniosek pokrzywdzonego (art. 190a § 4). Wystarczy więc, iż ofiara zgłosi niniejsze zmaniona do organów ścigania i złoży wniosek w zakresie ścigania w tym zakresie, a organ prowadzący ? prokurator ? będzie podejmował dalsze decyzje w tym zakresie.
Zachowanie sprawcy
Z uwagi na powyższe podnoszę, iż jest to sprawą bardzo indywidualną, czy zachowanie sprawcy zostanie zakwalifikowane jako uporczywe nękanie. Wszystko zależy bowiem od odczucia ofiary, jej poczucia bezpieczeństwa i dobra naruszanego. Aby niniejszy czyn zakwalifikować jako uporczywe nękanie musi być długotrwały. Co prawda w Pana przypadku zachowanie nie trwało długo, ale znam przypadki, gdzie nawet krótkie zachowanie ? ale intensywne ? było kwalifikowane z niniejszego czynu.
Zarzuty w postępowaniu karnym
W chwili obecnej, jeżeli organ nie postawił Panu zarzutu, nie jest Pan stroną postępowania. Może się bowiem zdarzyć, iż prokurator w ogóle nie zdecyduje się na postanowienie Panu zarzutów i postępowanie zostanie umorzone. Może jednak zdarzyć się, iż dojdzie do postawienia zarzutu i zostanie Pan podejrzanym w sprawie ? wszystko zależy od stanu faktycznego i zebranego materiału dowodowego.
Zgodnie także z treścią art. 325i § 1 Kodeksu postępowania karnego ?dochodzenie powinno być ukończone w ciągu 2 miesięcy. Prokurator może przedłużyć ten okres do 3 miesięcy, a w wypadkach szczególnie uzasadnionych ? na dalszy czas oznaczony?.
Z uwagi na powyższe co do zasady postępowanie przygotowawcze w tym zakresie może trwać do 2 miesięcy lub krócej albo dłużej ? wszystko zależy od stanu faktycznego sprawy i zebranego w sprawie materiału dowodowego.
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
