Groźby ze strony nowego właściciela kamienicy

Nie sposób jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy doszło (dochodzi) do gróźb bezprawnych w przedstawionej przez Pana sytuacji. Może dochodzić, ale sporo zależy od nastawienia osób, do których kierowane są określone wypowiedzi – niekiedy inne zachowania, mogące być przejawem groźby (np. jakieś gesty ręką). Dotyczy to zwłaszcza groźby bezprawnej w ujęciu artykułu 190 Kodeksu karnego (K.k.), ponieważ w tym artykule zawarto sformułowanie: „jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona”.

Sporo zależy od kontekstu (sytuacyjnego), od możliwości spełnienia groźby oraz od wywołania obawy o spełnienie groźby. Lekkomyślne używanie słów niekiedy zaskakuje, np. używanie określeń mogących wskazywać na chęć zabicia kogoś w sytuacji sprzeczki lub irytacji (chociażby po jakimś psikusie, niekoniecznie dokuczliwym). Na ogół oblana wodą (nie tylko w Lany Poniedziałek) dziewczyna – nawet wykrzykująca mocne zapowiedzi reakcji wobec sprawcy (sprawców) – wolna jest od intencji zgładzenia kogokolwiek; co więcej, najczęściej u adresata (adresatów) takich wypowiedzi nawet nie pojawia się obawa o własne bezpieczeństwo. Różnie bywa z kłótniami osób zakochanych w sobie – wprawdzie niekiedy zdarzają się dramaty, ale na ogół sytuacja się normalizuje (niekiedy nawet w sposób rzeczywiście romantyczny). Jeśli jakiś słabeusz wykrzykuje groźnie brzmiące słowa w kierunku siłacza, to najczęściej nie tylko nie wywołuje to obawy u adresata takich wypowiedzi, co więcej: autor słów niekiedy może „dostać manto” (jeśli nie schowa się) lub może zostać wyśmiany.

Wskazałem parę potencjalnych przykładów, by podkreślić znaczenie wykazywania realności spełnienia gróźb oraz wykazania obawy adresata (adresatów) gróźb. Ponadto warto zastanowić się nad możliwością udowodnienia swych twierdzeń. W różnych postępowaniach (np. w cywilnych) dość często można skorzystać z nagrań lub zdjęć – zazwyczaj łatwych teraz w wykonaniu. Dawniej podobnie było w sprawach karnych, ale wprowadzona w życie przed kilku miesiącami nowelizacja Kodeksu postępowania karnego (K.p.k.) bardzo poważnie ograniczyła możliwość procesowego wykorzystania dowodów (np. nagrań) nielegalnie pozyskanych – przykładem może być tak zwana afera nagraniowa (część osób nagranych nawet ponownie zasiadła w ławach poselskich, zaś przynajmniej niektórym nagrywającym może grozić zajęcie miejsca na ławie oskarżonych). Aktualny Minister Sprawiedliwości zapowiada zmiany w procedurze karnej, ale zanim ewentualna kolejna nowelizacja wejdzie w życie trzeba brać pod uwagę prawo obowiązujące. Dlatego ewentualne własne nagrania (potencjalnie użyteczne w sprawie cywilnej lub w postępowaniu cywilnym) mogłyby przyczynić się do zainstalowania legalnie dyskretnego monitoringu w miejscach popełnienia ewentualnych przyszłych przestępstw (nie tylko gróźb bezprawnych); praktyczne względy (np. liczba funkcjonariuszy oraz ich specjalizacja) wskazuje na to, by w takich (czyli dość złożonych) sprawach zwracać się do lepiej zorganizowanych policyjnych jednostek organizacyjnych (np. do komendy powiatowej lub do dużego komisariatu). Oczywiście, powiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa można skierować do prokuratury. Byłoby dobrze w powiadomieniu (niezależnie od jego adresata) koncentrować się na faktach, maksymalnie ograniczając przejawy emocji – również bardzo uzasadnionych.

Zalecam lekturę przepisów Kodeksu karnego ze szczególnym uwzględnieniem przepisów o groźbach bezprawnych oraz o przestępstwie nękania, jak również wybrane przepisy ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (akty prawne są dostępne w Internecie). Proponuję zapoznać się z całą ustawą nowelizacyjną, ponieważ pomoże ona docenić także inne aspekty prawne przedstawionego problemu – w tym dotyczące Prawa budowlanego (między innymi zawartych w nim przepisów typizujących wykroczenia).

Nie wiem, czy doszło (dochodzi lub będzie dochodzić) do gróźb bezprawnych. Oczywiście, nie można tego wykluczyć, ale proszę zwrócić uwagę na to, że „czyścicielom kamienic” (to mało eleganckie określenie wiąże się z określonymi sytuacjami w Poznaniu) ustawodawca postanowił dać odpór wprost przy pomocy nowelizacji artykułu 191 K.k. (czyli przepisu dotyczącego bezprawnego zmuszania kogoś do czegoś, niekiedy polegającego na szantażu). Można kierować do organów ścigania powiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, zwracać się z prośbą o interwencją do „nadzoru budowlanego” lub wytaczać powództwo(a).

Z opisu wynika, jakoby własna (dokonana przez jedną ze stron) ocena wypowiedzenia umowy najmu wystarczała. Być może zachowania (np. słowa), które odbierane są jako groźby, mają na celu (między innymi) odwrócenie uwagi od aspektów cywilistycznych – zarówno dotyczących Kodeksu cywilnego (K.c.), jak i ustawy o ochronie praw lokatorów…. Nie sposób mi oceniać bez znajomości szczegółów wypowiedzenie umów najmu, jednak – z uwagi na dbałość o Pańską sytuację prawną – proponuję rozważyć wystąpienie przez Pana (być może wraz z innymi najemcami) do sądu o stwierdzenie, że odnośne wypowiedzenie (wypowiedzenia) umowy najmu są prawnie bezskuteczne. Komuś zainteresowanemu opuszczeniem budynku przez aktualnych najemców może zależeć na tym, by najemcy przeoczyli możliwość skierowania sprawy na drogę postępowania cywilnego – prowadzonego według Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) – by łatwiej było później podejmować starania o uzyskanie wyroków eksmisyjnych. Nie znam intencji ludzi, z którymi przyszło Panu (Państwu) się mierzyć, ale praktyka pokazuje, że niektórzy właściciele budynków lub ich przedstawiciele (np. pełnomocnicy lub osoby z administracji budynków) w procesach o eksmisję argumentują (między innymi), akcentując brak udokumentowanego sporu co do wypowiedzenia umowy najmu.

Ewentualne postępowanie karne może, ale nie musi, oznaczać faktyczną skuteczność – zwłaszcza w aspekcie prawa cywilnego. Moim zdaniem, w Państwa interesie leży przynajmniej rozważenie zwrócenia się (na piśmie i w sposób pozwalający na skierowanie pisma) do właściwego powiatowego (ewentualnie wojewódzkiego) inspektora nadzoru budowlanego. Być może za właściwie Państwo uznają także wystąpienie na drogę postępowania cywilnego. Jeśli nawet jakieś zachowania nie są przestępstwami (np. przestępstwem groźby bezprawnej lub przestępstwem nękania), to jednak mogą skutkować sankcjami prawnymi; tytułem przykładu – groźby mogą być przejawem naruszenia dóbr osobistych (art. 23 K.c.), a w takich przypadkach mogą zostać orzeczone różne sankcje (zwłaszcza przewidziane art. 24 K.c.). W sprawach cywilnych (zwłaszcza rzeczywiście spornych) duże znaczenie praktyczne ma wywiązanie się z prawnego obowiązku udowodnienia faktów (okoliczności), z których wywodzi się skutki prawne (art. 6 K.c. oraz art. 232 K.p.c.). Ponadto przydaje się odpowiednia aktywność (art. 230); zresztą dotyczy to nie tylko spraw cywilnych, ponieważ w różnych rodzajach postępowań spore znaczenie odgrywa determinacja w dochodzeniu swych uprawnień.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼