Indywidualne porady prawne
Czy mogę odmówić odpowiedzi na pytania sądu?
Autor: Łukasz Marciniak
Brat będzie miał sprawę o jazdę samochodem bez dokumentów. Sprawę wniosła policja na podstawie, jak się okazuje, fałszywych zeznań świadka, który chce się wycofać z zeznań i obciążyć mnie. Ja zeznałem na policji, że samochód został odprowadzony na lawecie. Czy jeśli sąd zapyta, kto przyjechał tą lawetą, bądź zada inne pytanie o tożsamość laweciarza, to czy muszę odpowiadać na to pytanie, czy mogę odmówić odpowiedzi na pytania sądu? Nie chciałbym w sprawę sądową wplątywać znajomego.
Osoba wezwana w charakterze świadka
Odpowiedź na zadane pytanie zależy od tego, w jakiej roli procesowej Pan występuje – czy jest Pan już podejrzanym/oskarżonym i w tej roli ma Pan złożyć wyjaśnienia, bądź czy jest Pan wezwany na przesłuchanie w roli świadka w sprawie Pańskiego brata?
Co do zasady, każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania (art. 177 § 1 Kodeksu postępowania karnego). Jednakże może Pan odmówić zeznań, jeśli jest Pan osobą najbliższą dla oskarżonego (art. 182 §). Dla jasności podam, iż pod terminem „osoba najbliższa” kryje się: „małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu” (art. 115 § 11 Kodeksu karnego).
Jeżeli zeznaje Pan w sprawie swojego brata, to zgodnie z przywołanymi przepisami może Pan odmówić składania zeznań – musi się Pan stawić w sądzie, ale może powiedzieć, że korzysta Pan ze swojego prawa do odmowy złożenia zeznań. Proszę pamiętać, że może Pan skorzystać z tego prawa, ale nie później niż przed rozpoczęciem pierwszego zeznania w postępowaniu sądowym. Zatem jeżeli był Pan już słuchany przez sąd (a nie na policji czy prokuraturze), to nie może się Pan na to powoływać i trzeba zeznawać.
Poza tym, na podstawie art. 183 § 1, świadek może uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe – w tej sytuacji odpowiada Pan na pytania sądu/prokuratury, lecz może Pan odmówić udzielenia odpowiedzi, która może powodować sankcje karne w stosunku do Pana lub brata. Jednak nie jest to sposób na uniknięcie wplątania znajomego – chyba że Pan powie, że nie pamięta, kto to był, bądź nie wie Pan, jak się ta osoba nazywa.
Natomiast jeżeli jest Pan podejrzanym/oskarżonym w sprawie, wówczas – na podstawie art. 175 § 1 – ma Pan prawo składać wyjaśnienia lub ich nie składać bądź bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania.
Zobacz też: Wycofanie zeznań świadka na policji
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
