Czy handel nasionami konopi indyjskich jest legalny?

W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że zachowanie polegające na sprzedaży nasion konopi nie jest samo w sobie czynem zabronionym objętym czy to zakresem przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (j.t. Dz. U. 2017, poz. 783 ze zm.; zwanej dalej „u.p.n.”), czy innej ustawy karnej. Konkludując, nie ma odrębnego przestępstwa w postaci sprzedaży nasion konopi.

Nie oznacza to jednak, że zachowanie to nie może stanowić przestępstwa pomocnictwa do realizacji znamion innego czynu zabronionego, określonego w jednym z przepisów karnych u.p.n., a w szczególności przestępstwa określonego w art. 63 u.p.n., tj. uprawy, wbrew przepisom ustawy, konopi innych niż włókniste, jeżeli ustalone zostanie, że sprawca działał w zamiarze, aby inna osoba dokonała takiego czynu zabronionego.

W tym miejscu należy wskazać, że odpowiedzialność karną ponosi nie tylko sam sprawca, ale także osoba, która podżega do popełnienia przestępstwa lub pomaga w jego popełnieniu.

Artykuł 18 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (j.t. Dz. U. 2017 r., poz. 2204; zwanej dalej „K.k.”) stanowi:

„Art. 18. § 1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.

§ 2. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego.

§ 3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.

W szczególności sprzedaż nasion konopi może wyczerpywać znamiona pomocnictwa do uprawy konopi (art. 63 u.p.n.). W wyroku z dnia 14.08.2012 r. (sygn. akt II AKa 215/12) Sąd Apelacyjny we Wrocławiu stwierdził, że „sprzedaż drugiej osobie nasion tej rośliny w znaczący sposób ułatwia bowiem popełnienie tego czynu. Z pewnością zaś nasiona takie należy uznać za »narzędzie«, mogące ułatwić realizację tego czynu zabronionego, zaś „sprzedaż” za dostarczanie takiego narzędzia. W doktrynie przyjmuje się, że narzędziem w rozumieniu przepisu art. 18 § 3 k.k., może być każdy przedmiot ułatwiający dokonanie czynu zabronionego (zob. A. Zoll, Kodeks karny. Cześć ogólna. Komentarz. Kraków 1998, s. 185). Również wyrażenie »dostarczając narzędzie« należy rozumieć szeroko i brać pod uwagę każdy sposób »dostarczenia« np. sprzedaż (zob. A. Zoll, Kodeks…, s. 184)”.

Niemniej jednak, żeby odpowiadać za pomocnictwo do przestępstwa z art. 63 u.p.n., organy ścigania musiałby wykazać, że pomocnik miał zamiar, by inna osoba popełniła takie przestępstwo. Pomocnictwo jest bowiem czynem umyślnym. Wystarczy jednak, aby pomocnik udzielając pomocy, przewidywał możliwość dokonania przez inną osobę czynu zabronionego i godził się na to (zob. A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, wyd. Lex 2007, s. 62; Ł. Pohl, Istota pomocnictwa w kodeksie karnym, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny z 2000r. Nr 2, s. 79).

Na tle powyższego wyroku Sąd Apelacyjny wskazał, że na zamiar pomocnika mogą wskazywać „okoliczności związane z całym procesem sprzedaży nasion, w szczególności informacje zawarte na stronach internetowych prowadzonego sklepu. Na stronach oferujących nasiona konopi indyjskich różnych odmian, znajdowały się zdjęcia dojrzałych roślin, ich charakterystyka, opis ich właściwości (w tym zawartości związku) (...), a nawet odczuć towarzyszących zażyciu konopi po przetworzeniu ich na środek odurzający, jak również wskazówki co do prowadzenia uprawy danej rośliny, ich pielęgnacji oraz sposobu i czasu zbioru. W szczególności oskarżony wskazywał, czy dana roślina nadaje się do uprawy na dworze, czy też wewnątrz pomieszczenia. Nadto, oskarżony obok nasion, oferował do sprzedaży nawozy oraz inne przedmioty niezbędne do uprawy roślin. Na stronach swojego sklepu umieszczał również fotorelacje z uprawy danej odmiany konopi indyjskich. Z kolei klienci sklepu, w swoich komentarzach umieszczanych na stronach sklepu, formułowali jawne opinie na temat jakości zakupionych nasion, wyhodowanych roślin, zadawali pytania na temat właściwej pielęgnacji roślin oraz dzielili się doświadczeniem w uprawie konopi.

Zważyć należy, że również sama nazwa stron internetowych, na których oskarżony oferował do sprzedaży nasiona konopi lub też umieszczał odesłania (tzw. linki) do stron sklepu z nasionami, sugerowały ich prawdziwe przeznaczenie (np. , , ). Z kolei na stronie (...) oskarżony zamieścił ofertę, z której wprost wynika, w jakim celu sprzedawane są nasiona konopi. Napisał mianowicie: »W naszym sklepie sprzedajemy nasiona marihuany, które sprawdziły się w naszym klimacie, na pewno wyrosną, zdążą zakwitnąć (podkreślenie własne SA). Kupując tutaj nasiona konopi masz tą pewność, że dana odmiana, którą wybierzesz, urośnie«(wydruk strony internetowej , t. XII, k. 2291). Tego rodzaju oświadczenie nie pozostawia wątpliwości, że oskarżony sprzedawał nasiona konopi innych niż włókniste w zamiarze, aby inne osoby prowadziły ich uprawę.

Strony sklepu internetowego prowadzonego przez oskarżonego nie zawierały za to żadnych treści o tematyce kolekcjonerskiej czy też hodowli i żywienia papug. Zamieszczenie na tych stronach informacji, że nasiona sprzedawane są właśnie w takich celach i sklep nie odpowiada za inne ich użycie, stanowiło naiwną próbę zwolnienia się z odpowiedzialności za pomocnictwo do uprawy konopi innych niż włókniste. Co znamienne, oskarżony nie umieszczał tzw. linków do stron swojego sklepu na forach internetowych zajmujących się tematyką kolekcjonerską lub zrzeszających hodowców orientalnych ptaków, lecz dotyczących uprawy konopi indyjskich oraz wytwarzania marihuany.”

Podsumowując, sama „czysta” sprzedaż nasion konopi nie jest penalizowana. Natomiast jeśli sprzedając nasiona będzie Pan jednocześnie w jakikolwiek sposób ułatwiał uprawę konopi (np. dostarczając na stronie internetowej instrukcji, wskazówek, narzędzi etc.), sprzedawał urządzenia ułatwiające uprawę, nawozy, zachęcał do jej uprawy czy wskazywał na właściwości konopi itd., może się Pan narazić na zarzut pomocnictwa do przestępstwa uprawy konopi (art. 63 u.p.n. w zw. z art. 18 § 3 K.k.) (zob. także: wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 29 kwietnia 2015 r., sygn. akt XVI K 211/14).

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼